Mentre si avvicina la data del referendum del 5 luglio sull’accettazione o meno delle richieste europee di continuare con l’austerity– una consultazione che sembra riguardare sempre di più l’eventuale uscita della Grecia dall’euro – la nostra corrispondente da Atene Marianella Kloka ci racconta com’è la vita nel bel mezzo di una crisi bancaria.

Prima parte: Le banche sono chiuse, è ora di aprire i nostri cuori”*

Domenica, mentre tornavo in Grecia dall’“aeroporto dei poveri” (Ciampino – Roma), mi è arrivato un sms: “Le banche resteranno chiuse per tutta la settimana, hai abbastanza soldi per tornare a casa?” Mi sono venuti subito pensieri colmi di paura: anche se avessi abbastanza soldi (cosa che non ho), come farò a sopravvivere per tutta la settimana? Mi pagheranno lo stipendio? Devo subito informare i miei amici di Pressenza. La gente deve sapere. Come farò a pagare i miei debiti con lo stato e con le banche? A chi chiederò in prestito un paio di euro per sopravvivere, visto che avranno tutti lo stesso problema? Mi taglieranno il telefono e la connessione Internet? Mia madre riuscirà a sopravvivere per qualche giorno senza la sua pensione? 

Nelle ultime 24 ore ho imparato tre cose:

  1. Dopo l’annuncio del referendum, la Banca Centrale Europea ha chiuso il flusso di cassa verso le banche greche, anche se il 30 giugno non è ancora arrivato. Si tratta di un chiaro ricatto nei confronti del governo greco, per fare pressione per il controllo dei capitali **. Il governo però si è rifiutato di obbedire e ha chiesto alle banche di andare in bancarotta, se non possono permettersi qualche giorno di pressione, soprattutto dopo i miliardi che hanno ricevuto negli ultimi anni. Domenica mattina i banchieri erano in condizioni disperate e hanno chiesto al capo dell’associazione delle banche greche, John Stournaras, di imporre una ”Bank Holiday”***. Questo comunque non significa che resteremo senza un soldo fino al 5 luglio, data del referendum: potremo usare il bancomat con un limite di prelievo di 60 euro al giorno, che va benissimo. Alcuni di noi non hanno nemmeno 60 euro in banca! Possiamo anche pagare bollette e debiti con l’e-banking o il bancomat. Le pensioni e gli stipendi – che vengono pagati da tempo in forma elettronica –  sono garantiti. Se ci fossero ritardi nei pagamenti non sorgeranno problemi, visto che tutto questo avverrà nel contento menzionato. Dunque pare che la situazione non sia poi così tremenda.
  2. Un’informazione parziale può produrre paura e paralisi immediate. Come si combatte la paura? Restando calmi e studiando le possibilità offerte dalla nuova situazione. Comunicando i propri problemi ad altri, per esempio la famiglia e gli amici più vicini e trovando insieme parte della soluzione.
  3. Ho detto e ripetuto per tutta la vita che odio le banche. Ai miei occhi sono il peggior nemico, il simbolo dell’attuale sistema orribile e crudele. Sono preparata a vivere per una settimana (e figuriamoci per il resto della vita) senza di esse? Se non ora, quando?

Nel frattempo, nel campo sociale:

La gente ha molta paura, ma mantiene la calma. Le opinioni sono divise tra il SI’ e il NO. E’ una grande responsabilità. Oggi (lunedì 29 giugno, N.d.T.) c’è stata una grande manifestazione nel centro di Atene organizzata da quelli che non vogliono tornare all’imposizione dell’austerity, anche se non sanno cosa succederà dopo. Una foto diventata virale nei social media mostra una fila di gente in attesa di prelevare soldi a un bancomat, mentre un senzatetto dorme proprio lì vicino. La nostra società è gravemente malata e io mi vergogno.

*Frase di Elen Chouvarda

**Controllo dei capitali: misure che un governo può attuare per regolare il flusso dei capitali dai mercati al paese.

***Bank holiday: sospensione delle normali operazioni bancarie. E’ una prerogative del capo della banca centrale di un paese e non richiede l’autorizzazione del governo.

Versione in greco

Μέρος πρώτο: Οι τράπεζες έκλεισαν, καιρός να ανοίξουν οι καρδιές μας*

Χτες, επιστρέφοντας στην Ελλάδα από το «αεροδρόμιο των φτωχών» (Ciampino – Ρώμης), ένα sms προσγειώθηκε στο κινητό μου: «Οι τράπεζες έκλεισαν για όλη την εβδομάδα, έχεις αρκετά χρήματα για να γυρίσεις στο σπίτι;» Ένα τρένο σκέψεων γεμάτες φόβο ακολούθησαν: Ακόμα και να είχα αρκετά χρήματα (που δεν είχα) πώς θα επιβιώσω την υπόλοιπη εβδομάδα; Θα πληρωθώ κανονικά; Πρέπει να ενημερώσω αμέσως τους φίλους μου στην PRESSENZA, ο κόσμος πρέπει να το μάθει. Πώς θα πληρώσω τα δάνεια και τις ρυθμίσεις που έχω προς το κράτος και τις τράπεζες; Από ποιον θα μπορέσω να δανειστώ κάποια χρήματα για να ζήσω αυτή την εβδομάδα αφού όλοι το ίδιο πρόβλημα θα έχουν; Θα μου κόψουν το τηλέφωνο; Το ίντερνετ; Θα μπορέσει η μητέρα μου να επιβιώσει μερικές μέρες χωρίς τη σύνταξή της;

Τρία πράγματα έμαθα τις τελευταίες 24 ώρες:

  1. Μετά την αναγγελία για το δημοψήφισμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκλεισε τη ροή ρευστού προς τις ελληνικές τράπεζες παρόλο που είμαστε ακόμα πριν τις 30 Ιουνίου. Επρόκειτο ουσιαστικά για ωμό εκβιασμό προς τη διαδικασία του ελέγχου κεφαλαίων**. Παρόλα αυτά η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να υπακούσει σ’ αυτό και ζήτησε από τους Τραπεζίτες να δηλώσουν χρεωκοπία σε περίπτωση που δεν καταφέρνουν να επιβιώσουν μερικές μέρες (ειδικά) μετά από τα τόσα δις που έχουν πάρει τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι Τραπεζίτες ήρθαν σε δεινή θέση την Κυριακή το πρωί και ζήτησαν τελικά από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα, να κηρύξει τραπεζική αργία***. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τελικά θα μείνουμε άφραγκοι μέχρι την 5η Ιουλίου: μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την κάρτα μας και να τραβήξουμε καθημερινά έως 60 ευρώ από το ATM, όριο που νομίζω ότι είναι καλό. Μερικοί και μερικές από μας δεν έχουμε καν 60 ευρώ στην τράπεζα! Ή μπορούμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας μέσω e-banking ή μέσω των ΑΤΜ. Κάθε σύνταξη είναι εγγυημένη, κάθε μισθός, που εδώ και καιρό πλέον κατατίθεται μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής συναλλαγής, είναι εγγυημένος επίσης. Αν υπάρξει η όποια καθυστέρηση σε πληρωμές, γίνεται αντιληπτή μέσα στο παραπάνω πλαίσιο. Επομένως τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο φάνηκαν να είναι.
  2. Πως μπορεί μια αποσπασματική πληροφορία να σπείρει άμεσα φόβο και παράλυση. Πώς αντιμετωπίζει κανείς το φόβο; Μένοντας ήρεμος και μελετώντας τις δυνατότητες που προκύπτουν από τη νέα κατάσταση. Επικοινωνώντας την όποια άμεση ανάγκη με άλλους, τους πιο κοντινούς και προσπαθώντας να βρεθεί λύση από κοινού.
  3. Όλη μου τη ζωή έλεγα ότι μισώ τις τράπεζες. Στα μάτια μου η τράπεζα είναι ο χειρότερος εχθρός, το σύμβολο του σημερινού απαίσιου και σκληρού συστήματος. Πόσο προετοιμασμένη είμαι να ζήσω για μια εβδομάδα (ας μη μιλήσω για το υπόλοιπο της ζωής μου) χωρίς αυτήν; Και πάλι, αν τώρα δεν είναι η στιγμή, ποια στιγμή θα είναι η κατάλληλη;

Εν τω μεταξύ στο κοινωνικό επίπεδο:

Ο κόσμος φοβάται αλλά φαίνεται να είναι ήρεμος. Η κοινή γνώμη είναι διαιρεμένη μεταξύ του μεγάλου ΟΧΙ και του μεγάλου ΝΑΙ. Το ίδιο διαιρεμένες είναι και οι ευθύνες. Σήμερα έγινε μια πολύ μεγάλη διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας από αυτούς που δεν επιθυμούν να επιστρέψουμε στην επιβεβλημένη λιτότητα ακόμα και αν δεν ξέρουν ποιο μπορεί να είναι το επόμενο βήμα. Η φωτογραφία που αναπαράγεται στο διαδίκτυο δείχνει την ουρά των ανθρώπων σε ένα ΑΤΜ, δίπλα στο οποίο κοιμάται ένας άστεγος. Η κοινωνία μας νοσεί σοβαρά. Αισθάνομαι ντροπή.

* εύσημα: Elen Chouvarda

**έλεγχος κεφαλαίων: μέτρα που μπορεί να πάρει η κυβέρνηση ενός κράτους για να διευθετήσει τη ροή των κεφαλαίων από τις αγορές προς και από τους δικούς της λογαριασμούς κεφαλαίων.

***τραπεζική αργία: αναστολή της κανονικής λειτουργίας της τράπεζας. Πρόκειται για προνόμιο του διοικητή της κεντρικής τράπεζας μιας χώρας χωρίς απαραίτητα την εξουσιοδότηση της κυβέρνησης

 

Le altre testimonianze “Verso il #GReferendum”

Referendum in Grecia: “L’economia non è un tema per esperti”

#2/ Verso il #GReferendum: gli occhi del mondo sono puntati su di noi

#3/ Verso il #GReferendum: parole lanciate come spade 

#4/ Verso il #GReferendum: ritorno al futuro 

#5/ Verso il #GReferendum: sorrisi dalla serratura dell’universo