Με το θέμα των θεραπειών μεταστροφής, το ελληνικό γραφείο του πρακτορείου έχει ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια, ενημερώνοντας κυρίως για τις ενέργειες (έρευνα και εκστρατεία) της οργάνωσης Orlando LGBT+ και τις επικοινωνίες του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών [ΣΥΔ]. Η προπαρασκευαστική ομάδα που όρισε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ζητώντας της να παραδώσει εθνικό στρατηγικό σχέδιο για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, έχει εντάξει εκτενή αναφορά για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ήταν ένα από τα θέματα που είχε επεξεργαστεί η πρόσφατα εκλιπούσα Πρόεδρος του ΣΥΔ, Μαρίνα Γαλανού. Θυμίζουμε πως παρά το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός χαιρέτησε – σε ειδική τελετή παράδοσης – το σχέδιο, δεν κινήθηκαν οι διαδικασίες επικύρωσής του από τη Βουλή των Ελλήνων. Αυτό που βλέπουμε να γίνεται είναι οι φιλότιμες προσπάθειες των ΛΟΑΤΚΙ+ κυβερνητικών μελών της προαναφερθείσας επιτροπής να προωθήσουν διεκδικήσεις του σχεδίου, όταν κατεβαίνουν προς ψήφιση Σ/Ν από αρμόδια Υπουργεία.

Κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση των πρακτικών μεταστροφής. Με τροπολογία που υπέβαλε χθες (9/5/2022) ο Υπουργός Υγείας, Θ. Πλεύρης, στην ολομέλεια της Βουλής, το θέμα έρχεται προς συζήτηση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Οι δύο παραπάνω συλλογικότητες χαιρέτησαν την τροπολογία, καθώς η ποινικοποίηση αυτών των πρακτικών είναι πάγια διεκδίκησή τους. Εξέφρασαν όμως εκτενώς και τις αντιδράσεις τους.

 

Η οργάνωση Orlando LGBT+ εξηγεί με δελτίο τύπου:

“Τονίζουμε ότι το βήμα παραμένει ημιτελές, για δύο λόγους: Πρώτον, αποκλείει τα ενήλικα (και ικανά δικαιοπρακτικά) άτομα επιζώντα σχετικών πρακτικών από το δικαίωμα να προσφύγουν στην δικαιοσύνη. Τονίζουμε ότι τα άτομα που βρίσκονται στην αναδυόμενη ενηλικίωση (18-25), τόσο στην εθνική μας έρευνα, όσο και σε άλλα διεθνή δεδομένα, αποτελούν συχνά το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων τέτοιων πρακτικών, που από τον ΟΗΕ έχουν χαρακτηριστεί βασανιστήρια. Με αυτήν την τροπολογία ο νόμος τα εξαιρεί ευθέως -δυστυχώς όμως αυτό δεν αναιρεί την δυνάμει καταστροφική επίδραση που έχουν πάνω στα άτομα τέτοιας ηλικίας τέτοιου είδους πρακτικές, με επίδραση στην ψυχική και σωματική τους κατάσταση, συχνά μακροχρόνιες ή και ισόβιες.

Δεύτερον, αν οριστούν ως αυτουργοί τέτοιων πρακτικών μόνο επαγγελματίες που έχουν λάβει οικονομικό αντίτιμο, ή επιτρέπεται στους μη επαγγελματίες να διαφημίζουν τις υπηρεσίες τους, ο νόμος θα εξαιρέσει, αν όχι την μεγαλύτερη, μία από τις μεγαλύτερες ομάδες ατόμων που εφαρμόζουν πρακτικές μεταστροφής: τους ιερείς και εκπροσώπους της εκκλησίας (από κάθε ρόλο και αν λειτουργούν π.χ. ιερείς, κατηχητές, βοηθοί εκκλησιαστικών λειτουργών κ.α.). Κάτι τέτοιο είναι προφανές ότι δεν εξυπηρετεί το αίσθημα δικαίου, ενώ εντείνει τον κίνδυνο της περαιτέρω δράσης των εν λόγω ατόμων/ομάδων πέρα από κάθε έλεγχο και λογοδοσία.

Αν και οι σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε έχουν μεταξύ τους διαφοροποιήσεις, υπάρχουν παραδείγματα μακράν καλύτερα του εδώ προτεινόμενου στα οποία μπορούμε να σταθούμε, όπως της Γαλλίας, και που αντιμετωπίζουν τα παραπάνω ζητήματα.

Τέλος και ιδιαίτερα σημαντικό: η τροπολογία αναφέρει ρητά ότι «οποιοσδήποτε εφαρμόζει πρακτικές μεταστροφής πρέπει προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει την ρητή συναίνεσή τους». Ως επιστημονικός φορέας ψυχικής υγείας, με επικέντρωση στις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες/βιώματα, θέλουμε να τονίσουμε με κάθε τρόπο και ένταση ότι η παραπάνω έκφραση και το κλίμα που δημιουργεί είναι δυνάμει επικίνδυνα. Η κακοποιητική και επικίνδυνη συμπεριφορά σε βάρος ενός ατόμου, με την απουσία χορήγησης σε αυτό ολοκληρωμένης, επιστημονικά έγκυρης και συμβατής με τα ανθρώπινα δικαιώματα ενημέρωσης, συμπεριφορά που ασκείται από άτομο σε θέση ή ρόλο ισχύος, με τον μανδύα παροχής εξειδικευμένης γνώσης ή πνευματικής καθοδήγησης, είναι η πεμπτουσία της κακοποίησης και η έννοια της συναίνεσης είναι πλήρως ασύμβατη με αυτή.”

Η Orlando LGBT+ καλεί τις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις και τους φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων να στηρίξουν αρχικά την πρόθεση του Υπουργείου για ποινικοποίηση, μελετώντας όμως με την σειρά τους τα παραπάνω, να πιέσουν για μία ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ, ΠΛΗΡΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ποινικοποίηση των θεραπειών μεταστροφής, που να συμπεριλαμβάνει κάθε θύμα και να μην σχετικοποιεί την κακοποίηση και τα βασανιστήρια.

 

Η Πρόεδρος του ΣΥΔ, Άννα Απέργη τοποθετείται μέσα από άρθρο της στο t-zine.gr:

“Αδιαμφισβήτητα, πρόκειται για ένα πολύ θετικό βήμα ως προς την ασφάλεια των ΛΟΑΤΚΙ+. Αυτό που δεν μπορώ να κατανοήσω και που θεωρώ πολύ προβληματικό είναι το Άρθρο 2 παρ. β της τροπολογίας, το οποίο αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: […] Οποιοσδήποτε εφαρμόζει σε άλλους πρακτικές μεταστροφής πρέπει να έχει εξασφαλίσει προηγουμένως τη ρητή συναίνεσή τους[…]. Υπάρχει δηλαδή περίπτωση κάποιο ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπο να συναινέσει ελεύθερα και αβίαστα στο να κακοποιηθεί;

Οι απάνθρωπες αυτές πρακτικές βασανιστηρίων όλες και όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται μέχρι και σήμερα σε ΛΟΑΤΚΙ+ κάτω από ένα καθεστώς πίεσης και απειλής. Επομένως, με τη λογική αυτή ένα ΛΟΑΤΚΙ πρόσωπο θα μπορούσε κάλλιστα να “συναινέσει” εξαναγκαζόμενο υπό καθεστώς απειλής, πίεσης ή και βίας ακόμη. Δεν μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για “ρητή συναίνεση”.

Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΑΡΑ), έχει δηλώσει δημόσια τις θέσεις της για τις συγκεκριμένες “θεραπείες”, ενώ περιγράφει τις πρακτικές αυτές ως “ανήθικη πράξη”.

Ο Ειδικός Εμπειρογνώμονας των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου μάλιστα, κάλεσε να απαγορευτούν ρητά αυτές οι επικίνδυνες και βλαπτικές πρακτικές.
Επίσης, στο Πόρισμα της Επιτροπής για το Σχέδιο Δράσης για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, στο κεφάλαιο που αφορά τις “θεραπείες μεταστροφής”, δεν αναφέρεται πουθενά ότι αυτές μπορούν να γίνουν εφόσον υπάρχει ρητή συναίνεση του ίδιου του προσώπου.”

Κατά συνέπεια το ΣΥΔ ζητά να αφαιρεθεί η παρ. β του Άρθρου 2 και να απαγορευτούν ρητά οι “θεραπείες” αυτές υπό οποιαδήποτε μορφή μπορεί να έχουν.