Στις 7 Ιανουαρίου ο Πρωθυπουργός του Καναδά, Τζαστίν Τρουντό, απαγόρευσε τις θεραπείες μεταστροφής ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων. Πρόκειται για την προσπάθεια αλλαγής του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου ενός προσώπου με τη χρήση κάποιας μορφής βίας (φυσικής, ψυχολογικής, θρησκευτικής) που εξασκείται από την οικογένεια, με τη βοήθεια συνήθως κάποιου “ειδικού” γιατρού, πνευματικού, ψυχολόγου ή άλλου εναλλακτικού θεραπευτή. Στο τουίτερ ο Καναδός Πρωθυπουργός κάνει σαφές ότι στην Καναδική κοινωνία αυτές οι προσπάθειες πλέον είναι παράνομες.
Πολλές πολιτείες των Η.Π.Α., η Γαλλία, η Γερμανία, η Μ. Βρετανία, η Αλβανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη ποινικοποιήσει ή προχωρούν γρήγορα την θεσμική συζήτηση για την ποινικοποίηση των πρακτικών αυτών, που έχουν χαρακτηριστεί βασανιστήρια από τον ΟΗΕ.
Η πρωτοβουλία Orlando LGBT+ έχει ενεργοποιήσει εδώ και πάνω από έναν χρόνο την ανεξάρτητη καμπάνια #ηταυτότητάσουδενθέλειαλλαγή, για την ευαισθητοποίηση γύρω από τις θεραπείες μεταστροφής στην Ελλάδα, συλλέγοντας και δημοσιοποιώντας τα πρώτα ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν ότι οι πρακτικές αυτές εφαρμόζονται και στην χώρα μας, και απαιτώντας την άμεση ποινικοποίησή τους. Ζητά άμεσες και αποφασιστικές θεσμικές κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, και υπογραμμίζει την ανάγκη να αποσαφηνιστούν όσα χρειάζεται να περιλαμβάνει ένα πιθανό σχετικό νομοσχέδιο, ώστε να είναι ουσιαστικά αποτελεσματικό και συμπεριληπτικό για την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Με βάση το νομικό οπλοστάσιο του Καναδά και των Ευρωπαϊκών χωρών για τις θεραπείες μεταστροφής, αλλά και την κριτική που έχει ασκηθεί σε όσα από αυτά ήταν ελλιπή ή άτολμα (π.χ. στην Μ. Βρετανία), προκαλώντας πιθανά περαιτέρω προβλήματα παρά λύσεις, η πρωτοβουλία προτείνει να συμπεριληφθούν στο νομοσχέδιο τα εξής δεδομένα:
– Ολοκληρωμένος ορισμός των θεραπειών μεταστροφής με βάση τους διεθνείς φορείς υγείας, ψυχικής υγείας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών μορφών που μπορεί να πάρουν (π.χ. σωματική ή σεξουαλική βία -που αφορούν πράξεις ήδη ποινικά κολάσιμες, και εδώ έχουν επιπλέον το κίνητρο της θεραπείας μεταστροφής, αλλά και απόπειρα «μεταστροφής» μέσω της ψυχοθεραπείας, της συμβουλευτικής, της κατήχησης, της πνευματικής καθοδήγησης κ.α.).
– Αναφορά στις συνήθεις ιδιότητες των δραστών που κατά κύριο λόγο τις εφαρμόζουν: επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας, ιερείς, πνευματικοί καθοδηγητές, σύμβουλοι, εναλλακτικοί θεραπευτές-τριες κ.α.
– Πρόβλεψη ποινικών και άλλων κυρώσεων και κλιμάκωση ποινών ανάλογα με την ιδιότητα του δράστη αλλά και το αν επωφελούταν οικονομικά ή με άλλον τρόπο από την σχετική «υπηρεσία» που παρείχε -π.χ. προσωρινή ή μόνιμη απώλεια άδειας επαγγέλματος.
– Πρόβλεψη ποινών για δράστες ψευδοθεραπειών με θύματα τόσο ανήλικα, όσο και ενήλικα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα (πιθανά με διαφορετική κλιμάκωση στις ποινές). Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις που καταγράφονται αφορούν δράστες σε θέσεις ισχύος (π.χ. επαγγελματίες υγείας ή ιερείς) τους οποίους τα θύματα εμπιστεύονται για τις γνώσεις τους λόγω της ιδιότητάς τους. Θα ήταν εγκληματικό επομένως να μην αντιμετωπίζουν ποινές οι δράστες σχετικών εγκλημάτων όταν τα θύματα είναι ενήλικα, και απευθύνονται σε τρίτους λόγω της επιστημονικής τους εξειδίκευσης ή του πνευματικού τους ρόλου.
– Πρόβλεψη χρηματοδότησης για υπηρεσίες ενδυνάμωσης και υποστήριξης θυμάτων θεραπειών μεταστροφής στην Ελλάδα. Οι εγκυρότεροι διεθνείς φορείς ψυχικής υγείας (π.χ. Αμερικανική Ψυχιατρική και Ψυχολογική Εταιρεία) τονίζουν τις δυνάμει καταστροφικές συνέπειες παρόμοιων ψευδοθεραπειών, που οδηγούν συχνά σε προκλήσεις ψυχικής υγείας όπως αυτοκτονικότητα, αυτοτραυματισμούς, εξαρτήσεις, αγχώδεις διαταραχές κ.α. και ήδη συζητώνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι ανάγκες για εξειδικευμένη υποστήριξη των επιζώντων.
Τα παραπάνω έχουν κατατεθεί στην κυβέρνηση και η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα αναμένει πλέον την αντίδρασή της. Από την πλευρά μου θέλω να προσθέσω ότι παράλληλα με τη νομοθέτηση που είναι σημαντική, χρειάζονται και άλλες πολιτικές πρωτοβουλίες που εντάσσουν τα ζητήματα στην καρδιά της ελληνικής κοινωνίας. Μέσα στο εθνικό σχέδιο δράσης, που έχει υποβληθεί εδώ και μήνες στην ελληνική πολιτική ηγεσία, υπάρχουν πολλές τέτοιες προτάσεις που επίσης αναμένουμε την υλοποίησή τους.
