Τι να περιμένει όλος αυτός ο ετερόκλητος κόσμος μαζεμένος στο φουαγιέ του λαϊκού θεάτρου; Γιατί συνωστίζεται για ένα εισιτήριο τέσσερις ολόκληρες ώρες πριν την έναρξη; Γιατί τα μηνύματα για το σωστό link του live streaming πέφτουν βροχή; Τι είναι επιτέλους αυτό το DiEM25;

Το μανιφέστο δόθηκε στη δημοσιότητα σε 9 γλώσσες. Αυτή η κίνηση φαίνεται να αναγνωρίζει και να προσπαθεί να υπερκεράσει ένα βασικό εμπόδιο στην προσπάθειά της να γίνει πανευρωπαϊκή: τη βαβέλ. Η Ευρώπη σήμερα δεν μπορεί να συνεννοηθεί κι αυτό είναι σαφές.

Φυσικά δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι μιλάμε τόσες διαφορετικές γλώσσες στην περιφέρειά μας αλλά κυρίως με το ότι μας ένωσε μια νομισματική πολιτική. Οι πρώτες Συνθήκες βασίστηκαν στην προσπάθεια να έχουμε μια κοινή πολιτική σε τιμές και καρτέλ. Και δεν λέει κανείς ότι αυτά δεν είναι αναγκαία. Απλά δεν μπορούν οι οικονομικές συμφωνίες να αποτελούν το πρωταρχικό της ένωσης των χωρών μιας περιφέρειας. Αυτό το σημείο μαζί με την απειλή της γιγάντωσης των εθνικιστικών φωνών, σε περίπτωση επιστροφής στα εθνικά κράτη, ήταν τα βασικά δυο σημεία του πρώτου μέρους της ομιλίας του Γιάνη Βαρουφάκη.

Τι είναι λοιπόν το DiEM25;Την απάντηση την έδωσε ένας από τους υποστηρικτές – καλεσμένους από σκηνής, ο Srećko Horvat, απαντώντας σε σαφή ερώτηση από το κοινό: «Αν καταλήξει να είναι κόμμα θα έχουμε χάσει το παιχνίδι, αν καταλήξει να είναι μόνο μια αυθόρμητη συγκέντρωση ανθρώπων που θα διαλυθεί είτε από τις ειδικές δυνάμεις στις πλατείες είτε από αδυναμία να μετουσιωθεί σε κάτι πιο μεγάλο, πάλι θα έχουμε χάσει το παιχνίδι». Επισκέφτηκα την ιστοσελίδα και συμπλήρωσα τη φόρμα συμμετοχής. Πληκτρολογώντας τα στοιχεία επικοινωνίας πήρα την απάντηση: «Ευχαριστούμε για την εκδήλωση ενδιαφέροντος. Από τώρα είσαι μέλος του DiEM25 και θα ενημερωθείς άμεσα για το πώς μπορείς να βοηθήσεις και ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις του κινήματος».

Σύμφωνα με τον Γιάνη Βαρουφάκη οι θεσμοί της Ευρώπης είναι σοβαρά άρρωστοι. Είναι σαφές αυτό και στο βίντεο που φτιάχτηκε για το επίσημο κάλεσμα συμμετοχής στο κίνημα DiEM25. Ένα πρώτο «αντίδοτο» που προτάθηκε χτες είναι ένα πανευρωπαϊκό αίτημα για διαύγεια σε όλες τις επίσημες θεσμικές συναντήσεις. Το αίτημα της διαύγειας βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην κοινωνία των πολιτών αλλά και σε πολιτικές και ακαδημαϊκές προσωπικότητες καθώς με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχουμε ζήσει τα αποτελέσματα αποφάσεων που παίρνονται με κλειστές πόρτες: οι περισσότερες από τις διαπραγματεύσεις για τις διατλαντικές συμφωνίες (TTIP, TTP, CΕTA), όλες οι συναντήσεις του eurogroup, οι διαπραγματεύσεις των κρατών και των ευρωπαϊκών θεσμών με τις Τράπεζες, τις Φαρμακοβιομηχανίες. Όλοι οι «σημαντικοί πυλώνες» της παγκόσμιας και πανευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής ασκούνται με κλειστές πόρτες ή με πρακτικά άσχετα από τα όσα τελικά συζητιούνται. Η ανάγκη για διαφάνεια αναφέρθηκε πάνω από 15 φορές στην χτεσινή εκδήλωση και η πρώτη δράση είναι το αίτημα για live streaming όλων αυτών των συναντήσεων.

Στη συνέχεια και σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, προτείνεται να συνδιαμορφωθεί ένα αναλυτικό πρόγραμμα πολιτικής για ζητήματα χρηματοπιστωτικά, χρέους, φτώχειας, εργασίας. Αυτό, όπως ανακοινώθηκε, θα ξεκινήσει από διαδικτυακές πλατφόρμες και θα μπολιαστεί από ζωντανές συναντήσεις. Το πώς θα διαχειριστεί αυτό το κίνημα σε διαδικτυακά φόρα ανά θεματική το θέμα της γλώσσας και της πρόσβασης είναι ένα ζήτημα που ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί. Διαφαίνεται ότι το DiEM25 θα προσπαθήσει να δώσει την υποδομή ώστε να διευκολυνθεί αυτός ο διάλογος και οι τελικές αποφάσεις να είναι όσο πιο συμμετοχικές γίνεται μεταξύ των λαών της Ευρώπης. Το αναμένουμε.

Τελικός στόχος είναι η δημιουργία ενός διαφορετικού μοντέλου διακυβέρνησης με έμφαση στην τοπική κοινωνία, στην οριζόντια οργάνωση, στη δημιουργία των συζητήσεων και των προτάσεων «από κάτω προς τα πάνω» και όχι ανάποδα, όπως γίνεται σήμερα. Φιλόδοξο; Σίγουρα. Αναγκαίο; Σαφώς.

Ετερόκλητο όμως δεν ήταν μόνο το πλήθος που συγκεντρώθηκε στο Volksbühne. Από διαφορετική προέλευση και με αρκετές διαφορές ιδεολογικές αλλά και προτεραιοτήτων – ως προς την άμεση δράση που έχουν ανάγκη οι κοινωνίες μας σήμερα – ήταν και οι επίσημοι υποστηρικτές που παρουσίασε ο Βαρουφάκης. «Θα αλλάξουμε τις πολιτικές για το κλίμα για να απολαύσουμε πιο ανθρώπινες κοινωνίες ή θα αλλάξουμε το σύστημα για να καταφέρουμε να έχουμε και καλύτερες κλιματικές συνθήκες;» ήταν δυο κεντρικές διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ οικολόγων και αριστερών πολιτικών. «Δεχόμαστε ορισμένες πτυχές του καπιταλιστικού συστήματος ή θεωρούμε ότι ο προσανατολισμός της Ευρώπης θα πρέπει να είναι διαφορετικός κι αν ναι, τι είδους;». Το DiEM25 και όσες/οι χτες ανέβηκαν στη σκηνή του θεάτρου για να του δώσουν πρόσωπο και φωνή, συμφωνεί σε βασικά σημεία:

Κανένας λαός της Ευρώπης:
• δεν μπορεί να είναι ελεύθερος όταν ακόμα κι ένας μικρός λαός βλέπει τη δημοκρατία του να παραβιάζεται,
• δεν μπορεί να ζει με αξιοπρέπεια όταν η αξιοπρέπεια στερείται από κάποιους άλλους,
• δεν μπορεί να ελπίζει στην ευημερία όταν άλλοι λαοί καταδικάζονται στη μόνιμη χρεοκοπία και τη συνεχή ύφεση,
• δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς βασικά αγαθά για τους πιο αδύναμους των πολιτών, χωρίς ανθρώπινη ανάπτυξη, οικολογική ισορροπία, αλλαγή του τρόπου που παράγουμε ενέργεια.

Στις ομιλίες των καλεσμένων υποστηρικτών μπορούσα να διακρίνω οργή για τη σημερινή κατάσταση που μας οδηγούν οι πολιτικές λιτότητας, αποφασιστικότητα για την επόμενη μέρα, διάθεση για ίση συμμετοχή πληθυσμών που έχουν μείνει στο περιθώριο, διαφάνεια, θάρρος. Όλοι πιστεύουν δε ότι αν εφαρμοστεί η δημοκρατία, θα έχουμε αυτόματα την Ευρώπη που επιθυμούμε. Αυτή είναι η δική μου κριτική καθώς πιστεύω στην ανάγκη βαθειάς αλλαγής αξιών για να έχουμε την Ευρώπη και τον κόσμο που θέλουμε, βάζοντας επίκεντρο τον άνθρωπο, κι αυτό δεν έρχεται αυτόματα. Υπάρχει ανάγκη να δουλέψουμε σε πολλά επίπεδα τη βία και το φόβο που αυτό το σύστημα έχει επιβάλλει και δυστυχώς όχι μόνο σε επίπεδο κοινωνικό. Αυτές μου τις σκέψεις δεν σκοπεύω να τις αφήσω να σέρνονται στο μυαλό μου αλλά αντίθετα ως ενεργό μέλος του παγκόσμιου ανθρωπιστικού κινήματος θα προσπαθήσω μαζί με άλλες/ους να τις μετουσιώσω σε πρόταση συγκεκριμένη και να την επικοινωνήσω στο DiEM25 καθώς μετά τα κινήματα της Ισπανίας και τους Occupy είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον έχω ακούσει τον τελευταίο καιρό.

Το κοινό αποθέωσε την Ada Colau, τον Julian Assange, τη νεαρή εκπρόσωπο των Blockupy, την καλλιτεχνική προσέγγιση του Bryan Eno. Χειροκρότησε με πάθος κάθε κριτική στις κεκλεισμένων των θυρών συζητήσεις για τις διατλαντικές συνθήκες και κάθε αναφορά στις προσπάθειες που γίνονται εδώ και ένα χρόνο για την αντιμετώπιση του προσφυγικού από τις χώρες τις Μεσογείου (Ελλάδα, Ιταλία). Χειροκρότησε την παραδοχή του Βαρουφάκη ότι ως Υπουργός Οικονομικών απέτυχε, όπως απέτυχε και η ελληνική κυβέρνηση να επιβάλλει έστω και έναν όρο στην αναλγησία των ευρωπαϊκών θεσμών. Δέχθηκε με θέρμη την επιβεβαίωση του Slavoj Žižek ότι η αποτυχία ήταν αναμενόμενη γιατί η απάντηση πρέπει να έρθει από όλους τους λαούς της Ευρώπης ως συνέχεια της ήττας του περασμένου καλοκαιριού. Και κράτησε τα λόγια του Μπέκετ που επικαλέστηκε ο Srećko Horvat: «Θα προσπαθήσω ξανά, θα αποτύχω ξανά, θα αποτύχω καλύτερα».