Αυτή τη στιγμή, εκτός αν ζούσατε σε σπηλιά τα τελευταία χρόνια, η εκμετάλλευση των ζώων είναι ένα δημοφιλές θέμα, αλλά όχι με την καλή έννοια. Η μουσική, τα ντοκιμαντέρ και τα ειδησεογραφικά κανάλια βοήθησαν να ευαισθητοποιηθεί περισσότερο το κοινό.

Παρόλα αυτά, τα δικαιώματα των ζώων παραβιάζονται δεξιά και αριστερά και δεν είμαστε καν κοντά σε λύση. Παρόλο που τα δικαιώματα αυτά είναι ευρύτατα και μπορούν να χωριστούν σε πολλά φάσματα (νομοθεσίες χωρών, εκτροφή ζώων, είδος δραστηριότητας κ.λπ.), ορισμένα τείνουν να εγείρουν μεγαλύτερη ανησυχία από άλλα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κίνημα του βιγκανισμού έχει αυξηθεί εκθετικά σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων περιοχών όπως η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ. Για παράδειγμα, μια μελέτη της Ipsos Retail Performance δείχνει ότι ο αριθμός των βίγκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 360% μεταξύ 2004 και 2019. Ένας άλλος τρόπος επιβεβαίωσης της επέκτασης της αγοράς είναι η εξέταση των αναζητήσεων στο Google. Πέρυσι, η έκθεση της Google έδειξε ότι οι αναζητήσεις για “vegan food near me” αυξήθηκαν κατά 5000%.

Είναι γεγονός ότι η κτηνοτροφία επηρεάζει το περιβάλλον και παράγει περίπου το 18% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου, υπάρχει διπλή ανησυχία -περιβάλλον και δικαιώματα των ζώων- αλλά υπάρχουν τόσες άλλες παραβιάσεις, που μπορεί να είναι ακόμη πιο σοβαρές αλλά φαίνεται να μένουν στο σκοτάδι.

Η εκτροφή ζώων και η αναζήτηση των πιο καθαρόαιμων ζώων είναι κάτι που δεν μπόρεσα ποτέ να κατανοήσω πλήρως. Σε αυτό το θέμα μπορούμε να συμπεριλάβουμε διάφορα είδη, όπως γάτες ή σκύλους για διαγωνισμούς ομορφιάς (επειδή οι influencer δεν είναι αρκετά τοξικοί για την κοινωνία, χρειαζόμαστε petfluencers για να επωφεληθούν ακόμη περισσότερο οι ιδιοκτήτες) ή άλογα για αγώνες.

Σε αυτή την όμορφη και σύγχρονη εκδοχή των freak show, είναι επίσης φυσιολογικό για τα σκυλιά να παρουσιάζουν αλλεργικές αντιδράσεις λόγω όλων των προϊόντων ομορφιάς, όπως η λακ μαλλιών, στα οποία εκτίθενται, αλλά οι κίνδυνοι μπορούν να πάνε και παραπέρα. Το 2015, ένα τρίχρονο ιρλανδικό σέττερ ονόματι Jagger δηλητηριάστηκε κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης έκθεσης σκύλων στον κόσμο, της Crufts.

(Φωτογραφία: Dee Milligan-Bott)

Ο ετήσιος διαγωνισμός ομορφιάς καμήλας, το φεστιβάλ καμήλας Kind Adbulaziz στη Σαουδική Αραβία, είναι ένα παράδειγμα του ότι ούτε τα ζώα δεν ξεφεύγουν από τις κοινωνικές κατασκευές ομορφιάς. Με έπαθλο που φτάνει τα 66 εκατομμύρια δολάρια, χιλιάδες άνθρωποι συμμετέχουν στον διαγωνισμό με τα αγαπημένα τους ζώα. Η επιθυμία για νίκη, μερικές φορές, είναι τόσο ισχυρή που η βιομηχανία καλλυντικών μοιάζει δελεαστική. Το 2021, 43 ζώα αποκλείστηκαν λόγω ακραίων ενέσεων μπότοξ, ορμονών και άλλων βελτιώσεων.

(Φωτογραφία: Fayez Nureldine)

Στην κατηγορία της έκθεσης των ζώων, μπορούμε να εντάξουμε πιο συνηθισμένα πράγματα, όπως ζωολογικούς κήπους και τσίρκα. Παρόλο που κάθε ένα από αυτά διαβεβαιώνει το κοινό ότι τα ζώα τυγχάνουν καλής μεταχείρισης, πόσο δίκαιο είναι να παίρνεις ένα ζώο από το φυσικό του περιβάλλον και να το πετάς σε ένα κλουβί ή ενυδρείο; Το ντοκιμαντέρ Blackfish του Netflix δείχνει τις συνέπειες της κράτησης των όρκων σε αιχμαλωσία για χρόνια.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους ζωολογικούς κήπους, όπου, αν και μερικές φορές είναι λογικό να πιστεύουμε ότι η διατήρηση του είδους είναι το κύριο μέλημα, τα ζώα δεν μπορούν να είναι 100% τα ίδια. Εκτός από τον μικρό χώρο, υποβάλλονται καθημερινά σε στρες που μπορεί να οδηγήσει σε πιο καταστροφική συμπεριφορά. Ο ζωολογικός κήπος του Λονδίνου, που φιλοξενεί πάνω από 750 διαφορετικά είδη, έχει γίνει trend σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε ένα από τα πολλά εκθέματα, αντί να βλέπετε κάποιο ζώο, μπορείτε να δείτε μια τσάντα φτιαγμένη από δέρμα κροκόδειλου Σιάμ. Παρόλο που η έκθεση αυτή είναι μερικών ετών, έγινε πρόσφατα viral στο Twitter, δείχνοντας ότι η ανησυχία γύρω από αυτό το θέμα είναι μεγαλύτερη από ποτέ.

(Φωτογραφία: ZLS London Zoo)

Παρόλα αυτά, η επιθυμία να επισκεφθεί κάποιος χώρους έκθεσης ζώων είναι κάτι παραπάνω από φυσιολογική για μια οικογενειακή δραστηριότητα ή ακόμη και για να κάνει κάποιος κάτι διαφορετικό όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό. Κατά την επίσκεψή μου στη Μάλτα το 2018, κολύμπησα με δελφίνια στο Marine Park Malta. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία, αν και ακριβή (120€ για 30 λεπτά) και περιελάμβανε μια σύντομη παρουσίαση για την ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια αυτή, μπορούσαμε να αγγίξουμε τα ζώα όταν μας το έλεγαν, και συνειδητοποίησα ότι ένα από τα δελφίνια είχε μια μεγάλη ουλή, γεγονός που με έκανε να συνειδητοποιήσω το είδος της δραστηριότητας που έκανα. Μετά από αυτό, ενημερώθηκα για όλες τις κακοποιήσεις που υφίστανται τα ζώα και υποσχέθηκα ότι δεν θα πατήσω ποτέ το πόδι μου σε άλλους τέτοιους χώρους.

Ένα άλλο συνηθισμένο φαινόμενο είναι η χρήση των ζώων μόνο ως τουριστικά αξιοθέατα. Τα άλογα, για παράδειγμα, εξημερώθηκαν για πρώτη φορά το 4000 π.Χ. Γρήγορα, έγιναν τρόποι μεταφοράς και χειρισμού βαρέων μηχανημάτων. Αυτό, ωστόσο, δεν εξηγεί πώς τα χρησιμοποιούμε ακόμη στις σύγχρονες χώρες. Για παράδειγμα, στη Σίντρα της Πορτογαλίας, είναι συνηθισμένο να βλέπεις τόσες πολλές άμαξες να μεταφέρουν τουρίστες πάνω-κάτω στο χωριό, ακόμη και κατά τη διάρκεια καύσωνα. Φέτος, στη Νέα Υόρκη, ένα άλογο άμαξας κατέρρευσε στη μέση του δρόμου κατά τη διάρκεια καύσωνα λόγω εξάντλησης.

Η χρήση γαϊδουριών ως ταξί στη Σαντορίνη δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά ακόμα φαίνεται ότι θα αργήσει να σταματήσει. Κάτω από τον ήλιο της Μεσογείου, περίπου 100 γαϊδούρια και μουλάρια αναγκάζονται να μεταφέρουν βαριά φορτία κάθε μέρα, ενώ παράλληλα τους στερούν το νερό και τη σκιά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αν αυτό είναι τόσο κακό, γιατί συνεχίζει να συμβαίνει; Η απάντηση είναι απλή: η παράδοση. Ίσως η απάντηση θα έπρεπε να είναι: μέχρι ποιο σημείο είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε για να διατηρήσουμε την παράδοση;

Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens