Το παγκόσμιο δίκτυο για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων καλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Κίνα να κάνουν τα λόγια πράξεις

Το 1970, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΜΔ). Στο πλαίσιο της Συνθήκης, η οποία σήμερα περιλαμβάνει, εκτός από πέντε χώρες, όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, αναγνωρίστηκαν πέντε κράτη ότι κατέχουν πυρηνικά όπλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Κίνα (N5), τα οποία συμφώνησαν να επιδιώξουν πυρηνικό αφοπλισμό και όλα τα υπόλοιπα κράτη συμφώνησαν να μην αποκτήσουν πυρηνικά όπλα.

52 χρόνια αργότερα, αυτή η βασική διαπραγμάτευση της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων δεν έχει ακόμα εκπληρωθεί. Άλλες τέσσερις χώρες εκτός της ΣΜΔ διαθέτουν πλέον πυρηνικά όπλα (το Ισραήλ, η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα), ενώ υπάρχουν ακόμη πάνω από 13.000 πυρηνικά όπλα στις εννέα αυτές χώρες.

Τα κράτη μέλη συνεδριάζουν κάθε πέντε χρόνια για να αξιολογήσουν την πρόοδο και να συμφωνήσουν σε περαιτέρω βήματα. Η 10η Διάσκεψη Αναθεώρησης της ΣΜΔ επρόκειτο να πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2020 και, έχοντας αναβληθεί αρκετές φορές, είχε προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 4 Ιανουαρίου στη Νέα Υόρκη. Αυτή η τελευταία προσπάθεια για τη σύγκληση της διάσκεψης, δυστυχώς, έχει επίσης ναυαγήσει λόγω της παραλλαγής Όμικρον που μαίνεται σήμερα σε όλο τον κόσμο.

Την παραμονή της διάσκεψης, στις 3 Ιανουαρίου, οι N5 εξέδωσαν μια δήλωση επαναλαμβάνοντας τη δήλωση των Προέδρων Γκορμπατσόφ και Ρήγκαν στις 21 Νοεμβρίου 1985 στη Γενεύη ότι «ένας πυρηνικός πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί και δεν πρέπει ποτέ να διεξαχθεί».

Υποστηρικτές του αφοπλισμού που εργάζονται στο Παγκόσμιο Συμβούλιο του Abolition 2000, του Παγκόσμιου Δικτύου για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων, χαιρέτισαν το γεγονός ότι και τα πέντε κράτη της ΣΜΔ που διαθέτουν πυρηνικά όπλα συμφωνούν τώρα με τη δήλωση Γκορμπατσόφ-Ρήγκαν, αλλά κατήγγειλαν επίσης την υποκρισία της δήλωσης των Ν5.

Σε δική του δήλωση, το Abolition 2000 εγκαλεί την οργουελική φιλοπυρηνική ρητορική της δήλωσης των N5. Αμέσως μετά την επιβεβαίωση της δήλωσης Ρήγκαν-Γκορμπατσόφ, οι N5 υπαναχωρούν λέγοντας: «Επιβεβαιώνουμε επίσης ότι τα πυρηνικά όπλα -για όσο διάστημα συνεχίζουν να υπάρχουν- θα πρέπει να εξυπηρετούν αμυντικούς σκοπούς, να αποθαρρύνουν την επίθεση και να αποτρέπουν τον πόλεμο».

Σύμφωνα με τη δήλωση του Abolition 2000: «Αυτό αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ότι τα περισσότερα από τα κράτη με πυρηνικά όπλα διατηρούν το δόγμα πρώτης χρήσης- πρώτου χτυπήματος, και σε μία ή περισσότερες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια διεθνών κρίσεων και πολέμων έχουν προετοιμαστεί ή/και έχουν απειλήσει να ξεκινήσουν πυρηνικό πόλεμο. Η άβολη αλήθεια είναι ότι τα πυρηνικά όπλα θα συνεχίσουν να υπάρχουν για όσο διάστημα τα κράτη με πυρηνικά όπλα θα συνεχίσουν να διατηρούν το επικίνδυνο δόγμα της «πυρηνικής αποτροπής» – την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων».

Παρά τη δήλωση των N5 ότι, «Παραμένουμε προσηλωμένοι στις υποχρεώσεις μας που περιέχονται στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΜΔ), συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσής μας βάσει του άρθρου 6 “να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις καλή τη πίστει σχετικά με αποτελεσματικά μέτρα που αφορούν την παύση της κούρσας των πυρηνικών όπλων σε σύντομο χρονικό διάστημα και τον πυρηνικό αφοπλισμό…”» η πραγματικότητα είναι ότι όλες οι χώρες με πυρηνικά όπλα συνεχίζουν να εκσυγχρονίζουν, να αναβαθμίζουν και σε ορισμένες περιπτώσεις να επεκτείνουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια.

Το Abolition 2000 επισημαίνει ότι «με πιθανά σημεία ανάφλεξης στην Ουκρανία και την Ταϊβάν, ο κίνδυνος μιας ακόμη χρήσης πυρηνικών όπλων είναι τόσο υψηλός όσο ποτέ. Η διαδικασία πυρηνικού αφοπλισμού έχει σταματήσει και τα πέντε κράτη της ΣΜΔ που διαθέτουν πυρηνικά όπλα δεν μπορούν να ισχυριστούν αξιόπιστα ότι πληρούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το άρθρο 6 της ΣΜΔ».

Η δήλωση καταλήγει:

Στο μυθιστόρημα «1984» του Τζορτζ Όργουελ, η κυβέρνηση δημιούργησε λέξεις/φράσεις της Νέας Ομιλίας που να κατευνάζουν το κοινό και να συγκαλύπτουν την πραγματικότητα που συχνά ήταν το αντίθετο από αυτές τις λέξεις/φράσεις. Είναι καιρός τα πέντε κράτη της ΣΜΔ που διαθέτουν πυρηνικά όπλα να σταματήσουν να εκδίδουν οργουελικές δηλώσεις «πυρηνικής ομιλίας» και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις καλή τη πίστει για την εξάλειψη των πυρηνικών οπλοστασίων τους. Τα πιθανά στάδια περιλαμβάνουν:

  • Διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας-πλαισίου που να περιλαμβάνει τη νομική δέσμευση για την επίτευξη ενός κόσμου χωρίς πυρηνικά όπλα, να προσδιορίζει τα μέτρα και τους τρόπους που απαιτούνται σε γενικές γραμμές και να παρέχει μια διαδικασία για τη συμφωνία επί των λεπτομερειών χρονικά.
  • Διαπραγμάτευση πρωτοκόλλων για τη Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΑΠΟ), τα οποία θα υπογράψουν κράτη με πυρηνικά και συμμαχικά κράτη στο πλαίσιο της διαδικασίας για να προσχωρήσουν στη ΣΑΠΟ και να κατασκευάσουν τη διαδικασία καταστροφής, εξάλειψης, επαλήθευσης και συμμόρφωσης των πυρηνικών όπλων μέσω της ΣΑΠΟ.
  • Διαπραγμάτευση μιας συνολικής σύμβασης ή δέσμης συμφωνιών για τα πυρηνικά όπλα.

Υπάρχουν σημαντικές επιλογές που πρέπει να γίνουν σχετικά με την πορεία για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι η διαδικασία διαπραγμάτευσης για την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων να αρχίσει αμέσως, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Το Παγκόσμιο Δίκτυο για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων, Abolition 2000, που ιδρύθηκε το 1995 κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης Αναθεώρησης της ΣΜΔ, η οποία αποφάσισε να παρατείνει επ’ αόριστον τη ΣΜΔ που είχε αρχικά προγραμματιστεί να λήξει εκείνο το έτος, είναι ένα δίκτυο πάνω από 2000 οργανώσεων σε όλο τον κόσμο που έχουν δεσμευτεί να αγωνιστούν για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα, με βάση τα σημεία που περιγράφονται στην ιδρυτική δήλωση 11 σημείων.

Μετάφραση από τα αγγλικά/επιμέλεια: Pressenza Athens