Η Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΑΠΟ) θέτει εκτός νόμου τη χρήση πυρηνικών όπλων. Αλλά δεν είναι αυτό που καθιστά τόσο σημαντική αυτήν τη συνθήκη. Πράγματι, πολλοί θα υποστήριζαν ότι οποιαδήποτε πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων θα παραβίαζε αναπόφευκτα τις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και ως εκ τούτου η χρήση πυρηνικών όπλων ήταν ήδη παράνομη, πολύ πριν έρθει η ΣΑΠΟ. Αυτό που είναι παράνομο τώρα, ωστόσο, δεν είναι μόνο η χρήση πυρηνικών όπλων, αλλά οτιδήποτε έχει να κάνει με τα πυρηνικά όπλα.
Η ΣΑΠΟ θέτει εκτός νόμου οτιδήποτε έχει να κάνει με τα πυρηνικά όπλα, και ως εκ τούτου έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει σοβαρά τις εταιρείες που κατασκευάζουν πυρηνικά όπλα, και μέσω αυτών, τους πολιτικούς των οποίων τις εκστρατείες χρηματοδοτούν.
Η ΣΑΠΟ θέτει εκτός νόμου την ανάπτυξη, δοκιμή, παραγωγή, κατασκευή, κατοχή, αποθήκευση, μεταφορά, εγκατάσταση και ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Θέτει εκτός νόμου επίσης οποιονδήποτε που παρέχει βοήθεια, ενθαρρύνει ή παρακινεί να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε από αυτές τις δραστηριότητες. Γιατί είναι αυτό τόσο σημαντικό;
Ενώ οι απαγορεύσεις της Συνθήκης είναι νομικά δεσμευτικές μόνο για τις χώρες (50 μέχρι τώρα) που γίνονται «Κράτη Μέρη» της Συνθήκης, αυτές οι απαγορεύσεις δεν ισχύουν μόνο για τις δραστηριότητες των κυβερνήσεων. Το άρθρο 1(e) της Συνθήκης απαγορεύει στα Κράτη Μέρη να βοηθήσουν «οποιονδήποτε» ασχολείται με οποιαδήποτε από αυτές τις απαγορευμένες δραστηριότητες. Αυτό αναφέρεται σαφώς σε ιδιωτικές εταιρείες και άτομα που ενδέχεται να συμμετέχουν στον τομέα των πυρηνικών όπλων.
Η Don’t Bank on the Bomb εντοπίζει 26 ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σήμερα στα πυρηνικά όπλα παγκοσμίως. Σε αυτές περιλαμβάνονται 15 εταιρείες που εδρεύουν στις ΗΠΑ, καθώς και μερικές που εδρεύουν στην Ινδία, την Κίνα και την Ευρώπη. Υπάρχουν γραφεία τουλάχιστον μιας από αυτές τις εταιρείες σε καμιά εικοσαριά από τις χώρες που πρόκειται να γίνουν Κράτη Μέρη. Η Honeywell, για παράδειγμα, έχει γραφεία σε 13 από αυτές τις χώρες. Πολλές από τις εταιρείες πραγματοποιούν έργα, συμπεριλαμβανομένων κρατικών συμβάσεων, σε αυτές τις χώρες.
Όλο και περισσότερες χώρες θα ενταχθούν στη ΣΑΠΟ τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια και η πίεση στις ιδιωτικές εταιρείες που συμμετέχουν στον τομέα των πυρηνικών όπλων θα συνεχίσει να αυξάνεται. Αυτές οι εταιρείες αντιμετωπίζουν ήδη δημόσιες και οικονομικές πιέσεις όχι μόνο από τα, συντόμως, κράτη-μέρη, αλλά και από τις χώρες τους. Δύο από τα πέντε μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά ταμεία στον κόσμο έχουν από-επενδύσει από τα πυρηνικά όπλα και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ακολουθούν το παράδειγμά τους.
Τα πυρηνικά όπλα εξακολουθούν να υφίστανται σε μεγάλο βαθμό επειδή οι εταιρείες που εμπλέκονται επιχειρηματικά με αυτά ασκούν τέτοια τεράστια εξουσία επί των κυβερνητικών πολιτικών και της λήψης αποφάσεων, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι από τους μεγαλύτερους δωρητές σε εκστρατείες επανεκλογής του Κογκρέσου. Ξοδεύουν εκατομμύρια δολάρια σε λομπίστες στην Ουάσιγκτον. Και παρέχουν μια «περιστρεφόμενη πόρτα» για πολιτικούς χωρίς δουλειά που μπορεί να αναζητούν ένα προσοδοφόρο συμβουλευτικό συμβόλαιο ή μια θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο ορισμένων εταιρειών.
Είναι απίθανο να δούμε κάποια σημαντική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ για τα πυρηνικά όπλα μέχρι αυτές οι εταιρείες αρχίσουν να αισθάνονται κάποια πραγματική πίεση που προέρχεται από αυτήν τη συνθήκη. Μέχρι να συνειδητοποιήσουν ότι το μέλλον τους εξαρτάται από τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους μακριά από τα πυρηνικά όπλα, αυτές οι εταιρείες θα συνεχίσουν να είναι η κινητήρια δύναμη για τη διατήρηση αυτών των όπλων.
Η δημόσια πίεση στις εταιρείες πυρηνικών όπλων τη δεκαετία του ‘80 οδήγησε πολλές από αυτές να γυρίσουν την πλάτη τους στα πυρηνικά όπλα. Οι πολιτικοί ακολούθησαν γρήγορα και είχαμε τις πρώτες σημαντικές μειώσεις των πυρηνικών αποθεμάτων από την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου.
Αυτή τη φορά, έχουμε μια ακόμη πιο κρίσιμη ανάγκη. Χρειαζόμαστε τα χρήματα και το πνευματικό δυναμικό που διαχέονται στον «εκσυγχρονισμό» των πυρηνικών όπλων για να δημιουργήσουμε τις τεχνολογίες που απαιτούνται για ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον. Δεν αντιμετωπίζουμε πλέον μία, αλλά δύο, υπαρξιακές απειλές για τον πλανήτη μας. Χρησιμοποιώντας τη ΣΑΠΟ για να ασκήσουμε πίεση στις εταιρείες πυρηνικών όπλων, έχουμε τουλάχιστον μια ευκαιρία να επιβιώσουμε και από τις δύο.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens
Σχετικά άρθρα:
Η ανθρωπότητα μπορεί να γιορτάσει: τα πυρηνικά όπλα θα καταργηθούν
