Το πείραμα της Microsoft στην Ιαπωνία μπορεί να χαρακτηριστεί ως η καινοτομία της χρονιάς! Για πρώτη φορά η αλλαγή που επιτυχημένα εισήγαγε η αμερικανική εταιρεία δεν αφορά την εμπειρία του χρήστη ή τις εφαρμογές γραφείου αλλά την ποιότητα ζωής του ίδιου του παραγωγού, του εργαζόμενου ανθρώπου!

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης*

Το πείραμα της εταιρείας παραγωγής λογισμικού διεξήχθη στα γραφεία της Ιαπωνίας τον Αύγουστο. Προέβλεπε ότι και οι 2.300 εργαζόμενοι θα σταματούν να εργάζονται επί 5 εβδομάδες τις Παρασκευές, χωρίς να μειωθεί καθόλου ο μισθός τους. Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά και εντελώς αναπάντεχα ακόμη και για τη διεύθυνση της πολυεθνικής: η παραγωγικότητα του προσωπικού αυξήθηκε κατά 40%, το 92% του προσωπικού δήλωσε ότι έμεινε ευχαριστημένο από την μείωση της εργάσιμης εβδομάδας, η κατανάλωση ηλεκτρικού μειώθηκε κατά 23%, οι εκτυπώσεις κατά 59%, κοκ. Αυτό ωστόσο που δεν μπορούν να αποδώσουν οι παραπάνω αριθμοί είναι τα αισθήματα ενθουσιασμού και χαράς που ένιωθαν οι εργαζόμενοι ξέροντας ότι έχουν μία ημέρα ακόμη να ξεκουραστούν, να διασκεδάσουν και να την περάσουν με την οικογένεια ή την παρέα τους. «Δούλευε λίγο, ξεκουράσου αρκετά και μάθαινε πολύ» ήταν η παρότρυνση του προέδρου της Microsoft Ιαπωνίας, όπως αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της εταιρείας.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που μια μεγάλη εταιρεία πειραματίστηκε με τη μείωση του εργάσιμου χρόνου.

Κορυφαίο παράδειγμα, για να μείνουμε στα πρόσφατα, αποτέλεσε η επενδυτική Perpetual Guardian με έδρα τη Νέα Ζηλανδία που μείωσε τις ώρες εργασίας του προσωπικού της από 37,5 σε 30. Συνέχισαν ωστόσο να πληρώνονται για 37,5 ώρες δουλειάς. Τα αποτελέσματα ήταν κι εδώ εντυπωσιακά: Το 78% των 240 εργαζομένων απάντησε ότι μπορούσε με αποτελεσματικότητα να εξισορροπήσει τις τη ζωή του, όταν πριν την μείωση των ωρών εργασίας θετικά είχε απαντήσει μόνο το 54% των εργαζομένων. Το άγχος του προσωπικού μειώθηκε κατά 7%, κοκ.

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα από τα πειράματα είναι η έκταση που έχει προσλάβει η συζήτηση μείωσης των ωρών εργασίας σε επιστημονικά περιοδικά που εξειδικεύονται σε θέματα διοίκησης επιχειρήσεων και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, όπως το κορυφαίο στην κατηγορία του Harvard Business Review. Άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2018, του πάντα πρωτότυπου Steve Glaveski με τίτλο «Το θέμα της 6ωρης εργάσιμης ημέρας», περιείχε έναν τέτοιο πλούτο επιχειρημάτων υπέρ της μείωσης των ωρών εργασίας που θα τον ζήλευαν πολλά συνδικάτα που έχουν εδώ και χρόνια παραιτηθεί από το στόχο μείωσης της εργάσιμης μέρας.

Ο αρθρογράφος του Harvard Business Review αρχικά παραθέτει πολλά παραδείγματα για να πείσει ότι η παραγωγικότητα δεν αυξάνει παράλληλα με τις ώρες εργασίας. Ενδεικτικά, έρευνα της Adobe έδειξε ότι οι εργαζόμενοι περνούν κατά μέσο όρο 6 ώρες την ημέρα στα μέιλ τους. Επίσης, ο μέσος εργαζόμενος ελέγχει 74 φορές κατά μέσο όρο την ημέρα το μέιλ του, ενώ πατάει την οθόνη του κινητού του 2.617 φορές την ημέρα. Ο εθισμός αυτός ξεκινάει από την υποχρέωση που έχουν οι εργαζόμενοι να απαντούν αμέσως ή σχεδόν αμέσως στα μέιλ που λαμβάνουν. Κι αν δεν πρέπει να απαντούν έχουν την υποχρέωση να τα διαβάζουν και στην περίπτωση που είναι απλώς και μόνον κοινοποιημένοι. Το συμπέρασμα του ερευνητή είναι πώς η υποχρέωση απόκρισης στα μέιλ στρέφεται πλέον ενάντια στη δουλειά του καθενός. Η εμμονή να είναι πάντα μηδέν τα Μη Αναγνωσμένα μηνύματα έχει καταστεί γάγγραινα για την παραγωγικότητα.

Στην έρευνα του Harvard Business Review παρατίθεται κι ένα πλήθος πρακτικών συμβουλών που επιτρέπουν στους εργαζόμενους να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους αν όχι χωρίς βλάβη στην αποδοτικότητά τους, τουλάχιστον να το κάνουν ή να το διεκδικήσουν χωρίς ενοχές. Ξεκινούν από τα πιο απλά, όπως για παράδειγμα απενεργοποίηση των κάθε λογής ειδοποιήσεων στα κινητά, ορισμός ανώτατου χρόνου για κάθε συνάντηση στα 30 λεπτά και απαγόρευση αναλύσεων – παραλύσεων και φτάνει στα πιο εξεζητημένα. Για παράδειγμα, ένας εκ των ιδρυτών του Basecamp δηλώνει ότι αν ρωτήσεις προγραμματιστές και συγγραφείς πότε ήταν η τελευταία φορά που είχαν την ευκαιρία να σκεφτούν στην εργασία τους, οι περισσότεροι θα απαντήσουν ότι ήταν πολύς καιρός, «το οποίο είναι πραγματικά δυσάρεστο». Ο συγγραφέας δεν κοροϊδεύει τον εαυτό του ή τους αναγνώστες υποστηρίζοντας ότι σε 6 ώρες μπορούν να γίνουν όσα γίνονται σε 8. Έτσι, σε ένα σχόλιο αναγνώστη ότι απλώς δεν προλαβαίνει, παραπέμπει στην αρχή του Παρέτο που υποδεικνύει ότι το 20% των εργασιών θα δημιουργήσει το 80% της αξίας, «επομένως, επικεντρώνεις σε αυτές τις εργασίες υψηλής αξίας». Οι άλλες μπορούν να περιμένουν… Εξέχουσα σημασία έχει στην ανάλυσή του η εκτίμηση ότι πλέον στους χώρους εργασίας έχει χαθεί η δυνατότητα της αφοσίωσης και της βύθισης, χωρίς ανώφελες και αντιπαραγωγικές διακοπές και αποσπάσεις προσοχής, που είναι όρος εκ των ων ούκ άνευ για διανοητικές εργασίες.

Το βάρος που δίνουν ακόμη και επιθεωρήσεις όπως το Harvard Business Review στην ανάγκη μείωσης των ωρών εργασίας δείχνει ότι πρόκειται για ένα αίτημα ώριμο, που αποτελεί ανάγκη των καιρών. Σε αυτή την ανάγκη συνηγορούν κι άλλοι λόγοι εξ ίσου σοβαροί με την σημασία που έχει η ισορροπία μεταξύ εργάσιμης και προσωπικής ζωής. Είναι για παράδειγμα η μείωση της ανεργίας. Ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, που η ανεργία έχει παγιωθεί στο 17%, μια μείωση του χρόνου εργασίας θα δημιουργούσε αυτόματα εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας!

————–
* Ο Λεωνίδας Βατικιώτης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1968. Σπούδασε στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά. Ολοκλήρωσε την διδακτορική του διατριβή στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών με θέμα: «Κρίση και ανασυγκρότηση στην παγκόσμια οικονομία από το 1970 ως σήμερα. H διαμάχη γύρω από τις θέσεις του Brenner και ο χαρακτήρας της κρίσης του 1973» και με βαθμολογία «άριστα». Επί σειρά ετών δίδαξε Οικονομικά στο Varna Free University of Cyprus. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες με εισηγήσεις και διαλέξεις σε Βερολίνο, Φρανκφούρτη, Χαϊδελβέργη, Λονδίνο, Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Βρυξέλλες, Ρώμη, Μιλάνο, Πανεπιστήμιο της Μπολόνιας, Ισημερινό, Παναμά, Περού, Κούβα, κ.α.

————–
Πρώτη δημοσίευση: Νέα Σελίδα