“Το Χιλιανό μοντέλο, που προβάλλεται στο εξωτερικό σαν τη μεγαλύτερη επιτυχία του νεοφιλελευθερισμού, δείχνει μία πραγματικότητα πολύ διαφορετική για τα εκατομμύρια των χιλιανών οικογενειών”, όπως διευκρινίζει ο Tomas Hirsch, αντιπρόσωπος του Χιλιανού Ανθρωπιστικού Κόμματος (εκλεγμένος από την ομάδα Frente Amplio), σε μία συνέντευξη που έδωσε στο Λατινο-Αμερικανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. “Αυτό μεταφράζεται από την αναπτυξιακή απόκλιση που υπάρχει μεταξύ των εσόδων και της συγκέντρωσης του πλούτου, καθώς και το ασφυκτικό χρέος στον οποίο επωμίζεται η πλειονότητα των εργαζομένων. Βασικά, όλοι οι δείκτες μας κατατάσουν ως μία από τις πιο άνισες χώρες του Οργανισμού Συνεργασίας και Οικονομικής Ανάπτυξης, με τα χειρότερα επίπεδα στην εκπαίδευση, την υγεία, τα εισοδήματα, τη στέγαση, τους χώρους πρασίνου ανά κάτοικο…” Αυτό το βαθύτατα απάνθρωπο σύστημα δεν θέτει ως προτεραιότητα την ποιότητα ζωής. Να μία ανταλλαγή στον προσανατολισμό της πολιτικής της χιλιανής κυβέρνησης που θέτει σε αμφισβήτηση την ηθική της ποιότητα όταν ασκεί κριτική στη Βενεζουέλα.

Ο κύριος αυτουργός, η κριτική του Προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα από τη σκοπιά της συνταγματικής κυβέρνησης του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα, στο πλαίσιο της επίθεσης της ομάδας της Λίμα και του ΟΕΑ ενάντια στην Μπολιβαριαννή επανάσταση, είναι γνωστή. Θα θέλαμε να μας επιδείξετε μερικές απόψεις στη χώρα σας για να επαληθεύσουμε τη συνάφεια της συμπεριφοράς τη χιλιανής κυβέρνησης.

Η τοποθέτηση του Προέδρου Πινιέρα είναι μία τοποθέτηση χωρίς συνοχή, που αγγίζει τα όρια του πολιτικού σουρεαλισμού. Η Χιλή πρέπει να είναι η μόνη χώρα στο κόσμο που μετά το τέλος της δικτατορίας συνεχίζει να διαθέτει ένα Σύνταγμα που δημιουργήθηκε επί της δικτατορίας, που επεξεργάστηκε μια ομάδα ανθρώπων της ακροδεξιάς χωρίς περιθώριο διαλόγου, που ψηφίστηκε δίχως εκλογικές λίστες, με στόχο να διαιωνίζεται ένα σύστημα βαθύτατα αντιδημοκρατικό. Με εξαίρεση μερικά, ασήμαντα ρετουσαρίσματα, είναι το ίδιο Σύνταγμα που προώθησε τον δικτάτορα Αουγούστο Πινοσέτ στην εξουσία. Για περίπου 20 χρόνια, είχαμε δακτυλοδεικτούμενους γερουσιαστές και ένα σικέ εκλογικό σύστημα. Και μέσα απ’όλα θέλουμε να δώσουμε μαθήματα δημοκρατίας;

Η Χιλή, η οποία παινεύεται διεθνώς για την υποτιθέμενη οικονομική της επιτυχία, έχει μία απ’τις χειρότερες κατανομές εσόδων στον πλανήτη, με έναν ελάχιστο και επονείδιστο κατώτερο μισθό που δεν αρκεί ούτε για τα είδη πρώτης ανάγκης των εκατομμυρίων εργαζομένων που τον λαμβάνουν. Και υποτίθεται ότι δίνει και μαθήματα πάνω στα κοινωνικά δικαιώματα, μεταξύ άλλων. Το συνταξιοδοτικό σύστημα της Χιλής, που δημιουργήθηκε επιπρόσθετα επί δικτατορίας και συντηρείται από την επιχειρηματική εξουσία στον πολιτικό κόσμο, τροφοδοτεί τα μίζερα εισοδήματα κοντά στο 25% του τελευταίου μισθού λίγο πρίν την έξοδο στη σύνταξη. Είναι ένας αληθινός βιασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρός τα ηλικιωμένα άτομα. Την ίδια στιγμή, η υγεία και η παιδεία είναι επιχειρήσεις και όχι δικαιώματα, ορισμένα μάλιστα από τον ίδιο τον Πρόεδρο ως ”αγαθά πρός κατανάλωση”. Η Χιλή είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου το νερό είναι ιδιωτικό. Οι πόροι της αλιείας αφέθηκαν στην τύχη τους από την πρώτη κυβέρνηση του Πινιέρα σε 7 οικογένειες από τη στιγμή της ισχύης ενός νόμου, γνωστού στο κοινό ώς διεφθαρμένου, κατανοητού στη βάση δωροδοκίας, παραχωρούμενου στους βουλευτές και τους υπουργούς. Ο χαλκός, το λίθιο, τα δάση, η ενέργεια, όλα απολύτως όλα, έχουν αποκρατικοποιηθεί και εμπιστευθεί σε πολυεθνικές που φυσικά δεν έχουν παρά να μιλάνε θετικά για τη χώρα μας.

Η αστυνομία, οι Καραμπινιέροι της Χιλής, αποτελούν αντικείμενο έρευνας για την χαρακτηριζόμενη ως τη μεγαλύτερη κλοπή στη ιστορία της χώρας. Αυτό τον καιρό, οι ίδιοι καραμπινιέροι δολοφονούν τους Μαπούτσε.

Όλα αυτά συμβαίνουν από τότε που υποτίθεται αυτή η χώρα δίνει μαθήματα πάνω στη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την κοινωνική ισότητα; Είναι γελοίο και μόνο να το υπαινίσσεται κανείς.

Η Βενεζουέλα και η κατασταλτική της κυβέρνηση χαρακτηρίστηκαν ως δικτατορία. Είναι ιδιαιτέρως περίπλοκο σε μία χώρα όπως η Χιλή που υφίσταται ένα δηλητηριώδες πραξικόπημα ενάντια στον εκλεγμένο από τον λαό πρόεδρο και μία στρατιωτική δικτατορία αιματοχυσίας για περίπου 17 χρόνια. Μιλήστε μας για την άποψη του προέδρου σε ότι αφορά αυτή την επιβλαβή περίοδο και την παρούσα κυβέρνηση της δημοκρατίας στη Χιλή.

Δυστυχώς, έχουμε στραφεί σε μία αναγέννηση της αξίας της δικτατορίας του Πινοσέτ. Για να μην πάμε πιό μακριά, σήμερα (13 Φεβρουαρίου) ένας από τους βασικούς γερουσιαστές της κυβέρνησης αυτοπροσδιορίστηκε ώς ”Πινιερίστας-Πινοσετίστας”. Μία απόπειρα αρνητισμού στα όσα έφερε η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη περίοδο της δικτατορίας βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Πινιέρα διεκδικεί να τοποθετήσει στη θέση του Υπουργείου Πολιτισμού έναν επιβεβαιωμένο αρνητή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε συν τοις άλλοις ότι, ο Πινιέρα για την εκλογή του έλαβε την υποστήριξη με προσωπική μάλιστα αναγνώριση από τον χιλιανό Μπολσονάρο, Χοσέ Αντόνιο Κάστ, έναν δημοφιλή νεο-φασίστα που χαίρει της συνεχούς υποστήριξης των βουλευτών της κυβέρνησης. Στη Χιλή, σύμφωνα με όλες τις διεθνείς εκθέσεις, τα βασανιστήρια συνεχίζονται, οι Μαπούτσε, μαζί και οι κοινωνικοί και οι οικολογικοί τους αρχηγοί δολοφονήθηκαν. Και το πέπλο της ατιμωρησίας καλύπτει με τέτοιο τρόπο που κανένας υπεύθυνος δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φυλακή. Και αυτοί που καταδικάστηκαν για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απολαμβάνουν τις πολυτελείς εγκαταστάσεις στην φυλακή 5 αστέρων του Πούντα Πουέκο. Λυπάμαι που το λέω, αλλά κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς, είδαμε μία κυβέρνηση που αλλάξε κατεύθυνση πρός μία σκληρή δεξιά.

Η Χιλιανή κυβέρνηση, καταγγέλει συχνά τις φερόμενες καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βενεζουέλα. Πρόσφατα, γίναμε μάρτυρες της εν ψυχρώ εκτέλεσης του Camilo Catrillanca – ένα από τα πολλά θύματα – και δυστυχώς συχνή αναφορά γίνεται στη διάκριση ενάντια στο λαό Μαπούτσε, στη καταστολή και τη στρατικοποίηση στη γή των προγόνων τους. Πιστεύετε ότι το χιλιανό κράτος και ιδιαίτερα η κυβέρνηση Πινιέρα, σέβεται και υπεραμείνεται δραστικά τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στους κόλπους της σημερινής κυβέρνησης, αλλά επίσης και σ’αυτούς της παλιάς συμμαχίας των χιλιανών πολιτικών κομμάτων του κέντρου και της αριστεράς που κυβέρνησε μεταξύ 1990 και 2010, τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται επανειλλημένως, όπως η Παναμερικανική Επιτροπή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι άλλοι οργανισμοί έχουν εξάλλου τονίσει κατ’επανάληψη. Οι Μαπούτσε δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ. Ακόμα και τα παιδιά των Μαπούτσε δέχθηκαν απ’άκρη σ’άκρη επιθέσεις με δακρυγόνα στα σχολεία τους. Και τίποτα δεν συνέβη στους εγκληματίες, τους Καραμπινιέρους πάντα, μέλη της αστυνομίας. Κάποιοι καταδικάστηκαν με συμβολικές, άτοπες πεινές. Παρομοίως, εκατοντάδες παιδιά και έφηβοι με προβλήματα έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 ετών ενώ βρίσκονταν υπό τη φροντίδα του Κράτους μέσω της Εθνικής Υπηρεσίας Ανηλίκων. Τελευταία, βρεθήκαμε μάρτυρες επαναλαμβανομένων επιθέσεων ενάντια σε διάφορους χώρους μνήμης που σχετίζονται με τους βασανισμούς και τις δολοφονίες της δικτατορίας όπου η κυβέρνηση επέτρεψε κάνοντας τα στραβά μάτια. Ναι, μπορούμε να πούμε με έμφαση και με πόνο, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Χιλή καταπατούνται.

Μία άλλη άποψη που έχει δεχθεί κριτική όπως κι ένα απ’τα κύρια προβλήματα στη Βενεζουέλα, είναι η διαφθορά στους κυβερνητικούς κόλπους. Μιλήστε μας για την κυβερνητική πολιτική ηθική στη Χιλή.
Ο καλύτερος ίσως τρόπος για να απαντήσω σ’αυτή την ερώτηση, είναι να σας δώσω μερικά παραδείγματα που όλη η Χιλή γνωρίζει και μάλιστα λεπτομερώς:

Ο νόμος περί αλιείας που διακύρηξε στην πρώτη του κυβέρνηση ο Πινιέρα, θεωρήθηκε ένα παράδειγμα, σχεδόν αψεγάδιαστο, του τι σημαίνει διαφθορά και δωροδοκία. Δεκάδες διεφθαρμένοι αντιπρόσωποι και γερουσιαστές, υπουργοί και γραμματείς έλαβαν εκατομμύρια δολλάρια, ολοκληρώνοντας παραγράφους του νόμου υπαγορευμένες από τις μεγάλες εταιρείες αλιείας και σταλμένες με ραβασάκια στη κυβέρνηση. Ότι προηγήθηκε αποδείχθηκε από τη δικαιοσύνη. Αποτέλεσμα; Ο νόμος βρίσκεται πάντα σε ισχύη με το πρόσχημα ότι στη Χιλή κανένας νόμος δεν μπορεί ν’ακυρωθεί.

Η SQM, ο μεγαλύτερος παραγωγός λιθίου παγκοσμίως, προσφέρθηκε από τον Πινοσέτ στον γαμπρό Julio Ponce Lerou. Ο τελευταίος, κατά την περίοδο αυτών των 10 τελευταίων ετών, αφοσιώθηκε στο πώς να εξαγοράσει τους βουλευτές όλων των πολιτικών κομμάτων του διπολισμού. Όλες οι περιπτώσεις έχουν καταγραφεί κι υπάρχουν ντοκουμέντα, οι επιχειρηματίες ομολόγησαν και οι βουλευτές αναγνώρισαν ότι έλαβαν μίζες. Αποτέλεσμα; Ήρθαν όλοι σε συμφωνία με τη δικαιοσύνη και κανένας απ’αυτούς δεν καταδικάστηκε.

Προ διημέρου μόλις, αποκαλύφθηκε πώς ο Πινιέρα κατα την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής του έκανε κάποιες επιτυχείς διευθετήσεις για να φέρει στην κατοχή του μία ιδιωτική παραλία μπροστά σ’ένα νησί, από τα αμέτρητα σπίτια που ο ίδιος διαθέτει κοντά σε λίμνες στη νότια Χιλή. Είναι ένα μικρό δείγμα για ότι φθάνει καθημερινά στο φώς της δημοσιότητας στη χώρα μας: Ότι δηλαδή, η διαφθορά κι η κατάχρηση εξουσίας έχουν εγκατασταθεί για τα καλά στην πολιτική της Χιλής.

Το βασικό κίνητρο των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης που προωθούν και υποστηρίζουν την απόπειρα των πραξικοπηματιών ενάντια στην κυβέρνηση του Μαδούρο, είναι ο ανυπολόγιστος πλούτος και οι φυσικοί πόροι της Βενεζουέλας που διαχειρίζεται σήμερα το υπάρχων καθεστώς. Επιπλέον, η Χιλή είναι μία πλουσία χώρα στον τομέα αυτό. Πείτε μας, ποιοί επωφελούνται αυτή τη στιγμή τους φυσικούς πόρους στη χώρα σας;

Εδώ και πολύ καιρό στη Χιλή, οι φυσικοί πόροι έχουν πάψει ν’ανήκουν στους Χιλιανούς. Ο άλλοτε εθνικός χαλκός από τον Αλιέντε, ανήκει με την ομόφωνη υποστήριξη εθνικού Κογκρέσου, κατά 80% στις πολυεθνικές. Το λίθιο. μία πλούσια στρατηγική, σε 2 οικονομικές ομάδες. Οι πόροι από την αλιεία έχουν δωθεί σε 7 οικογένειες. Το νερό ιδιωτικοποιήθηκε μ’ένα πρόσχημα μοναδικό παγκοσμίως. Η διαχείρηση της ενέργειας, έχει περάσει κατά αποκλειστικότητα στις πολυεθνικές. Και εκτός των άλλων, τα εισοδήματα διαχειρίζονται τέσσερις ξένες ομάδες. Η χώρα, βρίσκεται στο σύνολό της σε ιδιωτικά χέρια.

Η εξωτερική πολιτική της Χιλής, δεν φαίνεται να έχει ξεκάθαρη υποστήριξη και ευθυγραμμίζεται αυτομάτως με τα σχέδια των Ηνωμένων Πολιτειών. Ποιός είναι άραγε ο λόγος, σύμφωνα πάντα με τη δική σας άποψη;

Υπάρχει μία αισχρή φωτογραφία που κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα πρίν λίγο καιρό. Ο πρόεδρος Πινιέρα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στις ΗΠΑ, όταν συναντήθηκε με τον πρόεδρο Τράμπ, του έδειξε μία βορειο-αμερικανική σημαία που απεικόνιζε στο εσωτερικό της μία μικρή χιλιανή σημαία. Καθώς η φωτογραφία αναπαράχθηκε σ’όλο τον κόσμο αποτέλεσε μία εθνική ντροπή, αλλά και συνάμα μία απόδειξη σε ποιό σημείο η κυβέρνηση, χωρίς καμία αξιοπρέπεια, ευθυγραμμίζεται με την κυβέρνηση και τις επεμβατικές πολιτικές των ΗΠΑ. Εθνική ντροπή επιπλέον καθώς πρόκειται να υπογράψει διεθνείς συμφωνίες, μέσα απ’τις οποίες αποδέχεται όρους απολύτως δυσοίωνους για τις εθνικές μκρομεσαίες επιχειρήσεις. Πίσω από αυτή τη δουλική συμπεριφορά, υπάρχουν στο παιχνίδι καθαρώτατα οικονομικά συμφέροντα. Η δεξιά πολιτική της Χιλής στο εμπόριο και σε όλα τα επίπεδα, είναι βαθύτατα συνδεδεμένη με τα βορειο-αμερικανικά συμφέροντα και ο ίδιος ο πρόεδρος έχει μερίδιο ευθύνης σε όλο αυτό.

Πιστεύετε ότι οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις των δεξιών κυβερνήσεων ενάντια στη Βενεζουέλα ότι είναι το μέσο για να στρέψουν αλλού την προσοχή και ν’αποπροσανατολίσουν από τα προβλημάτα που πλήττουν τη χώρα; Επιπλέον των όσων έχουν ειπωθεί, τι θα έπρεπε ν’αλλάξει στη Χιλή;
Η Χιλή θα πρέπει να περάσει από τη παρούσα ”τυπική”, σε μία αληθινή δημοκρατία με αποτελεσματική κοινωνική συμμετοχή. Γι’ αυτό, το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι να υιοθετηθεί ένα δομημένο Σύνταγμα από μία εκλεγμένη Βουλή. Απ΄την άλλη πρέπει να προοδεύσουμε ταχύτερα πρός ένα Κράτος που θα εγγυάται τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα. Μία άλλη επείγουσα υποχρέωση είναι να επανακτήσουμε τους στρατηγικούς μας πόρους. Σε διεθνές επίπεδο, να οξύνουμε τα πράγματα στη Λατινική Αμερική με εποικοδομητικό τρόπο, συνεισφέροντας στην εδραίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στην περιοχή.

Η Χιλή θα πρέπει να παύσει να ισχυρίζεται κάτι που δεν είναι. Θα πρέπει να σταματήσει να δίνει ”μαθήματα” στις άλλες χώρες και να συγκεντρωθεί στην επίλυση των πολλαπλών και τεράστιων κοινωνικών προβλημάτων που έχουμε εδώ.

—————
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.