Στις 18 Μαρτίου, κατά τη διάρκεια της σύσκεψης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας. επετεύχθη συμφωνία επί θολού ευρωπαϊκού και διεθνούς θεσμικού πλαισίου. Το κείμενο χρησιμοποιεί έναν αρκετά ασαφή τρόπο περιγραφής των ανθρώπων που έρχονται σε Ευρωπαϊκό έδαφος, παίζοντας αρκετά με τις έννοιες και τους όρους παράτυπος μετανάστης, αιτών άσυλο, Σύρος ενώ δέχεται την Τουρκία ως χώρα ρυθμιστή σε ζητήματα παροχής ασύλου. Κλείνει μόνιμα τη λεγόμενη Βαλκανική οδό, βάζει τις επιστροφές σε αντιστάθμιση με τη διαδικασία της επανεισδοχής (relocation) δεσμεύοντας τις χώρες της Ένωσης ουσιαστικά μόνο για 18.000 θέσεις, ενώ το μέλλον μέχρι τις επόμενες 54.000 που είχαν συζητηθεί το καλοκαίρι του 2015 παραμένει αδιευκρίνιστο. Υπό αυτό το πρίσμα ζητείται νομοθετικά μόνο από την Ελλάδα να εκφραστεί θετικά ως προς το γεγονός ότι η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα για επαναπροώθηση προσφύγων της Ενωσης. Αυτό το σχέδιο νόμου αναμένεται εντός της εβδομάδας να κατατεθεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Μια μέρα μετά, οι ελληνικές αρχές, παρόλο που υπήρχε νομικό κενό για την εφαρμογή της συμφωνίας, επίσπευσαν τη μεταφορά στην ενδοχώρα περίπου 8.000 προσφύγων και μεταναστών που είχαν φτάσει στα νησιά πριν από τις 20 Μαρτίου. Αυτό έγινε προκειμένου να διαχωριστούν από αυτούς που θα έφταναν μετά από τις 20 Μαρτίου, οι οποίοι θα υπόκεινται σε νέα πολιτική επιστροφής. Οι συγκεκριμένες νέες αφίξεις τελούν υπό αμφίβολο θεσμικά καθεστώς στα hotspots, ενώ το νομικό τους πλαίσιο αναμένεται να περιγράφεται μέσα στο νόμο που θα ψηφιστεί αυτή την εβδομάδα.

Οι κινήσεις αυτές προκάλεσαν άμεση ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας σύμφωνα με την οποία ο Οργανισμός «υποστήριζε τις αρχές στα λεγόμενα “hotspots” στα ελληνικά νησιά, όπου γινόταν η υποδοχή, η παροχή βοήθειας και η καταγραφή προσφύγων και μεταναστών. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι χώροι αυτοί μετατρέπονται τώρα σε κέντρα κράτησης. Αναλόγως, και σύμφωνα με την πολιτική μας ενάντια στην υποχρεωτική κράτηση, έχουμε διακόψει ορισμένες από τις δράσεις μας σε όλα τα κλειστά κέντρα στα νησιά, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών μετακίνησης από και προς τους χώρους αυτούς. Ωστόσο, η Υ.Α. θα διατηρήσει την παρουσία της με έναν εποπτικό ρόλο σε θέματα προστασίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι τηρούνται τα  πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων των προσφύγων, καθώς και με την παροχή ενημέρωσης για τα δικαιώματα και τις διαδικασίες για την πρόσβαση στο άσυλο».

Την ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας ακολούθησαν πολλές οργανώσεις (όπως οι ΓΧΣ, οι Save the Children, οι Samaritans κ.α.), οι οποίες ανέστειλλαν προσωρινά όλες τις δράσεις ή μέρος τους στα hotspots.

Διεθνώς
Στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας που συμφώνησαν οι αντιμαχόμενες πλευρές στη Συρία και είναι σε ισχύ από τις 27-02-2016 ο Ρώσος πρόεδρος κ. Πούτιν ανακοίνωσε την απόσυρση χερσαίων δυνάμεων του από τη χώρα δηλώνοντας ότι σε ένα μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχε θέσει ο Ρωσικός στρατός για ανάσχεση του ISIS.

Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, κ. Κέρι ότι θα πρέπει να υπάρξει διερεύνηση για γενοκτονία που επιχειρείται από τον ISIS σε Συρία και Ιράκ.
΄
Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κ. Muiznieks με editorial στους New York Times κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προς τους ηγέτες της ΕΕ για τους εγκυμονούντες κινδύνους ως προς την παραβίαση των διεθνών και ευρωπαϊκών συνθηκών στην περίπτωση συμφωνίας με την Τουρκία.

Και ενώ οι προσφυγικές ροές συνεχίζονται στο Αιγαίο δημιουργώντας ρωγμές στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα οι πολύνεκρες τρομοκρατικές ενέργειες της 22ας Μαρτίου στο αεροδρόμιο και το μετρό των Βρυξελλών αυξάνουν τόσο τον προβληματισμό των Ευρωπαίων πολιτών για το κατά πόσο η επί δεκαετίες εξωτερική πολιτική της ΕΕ και της Δύσης γενικότερα στην Μέση Ανατολή ήταν η αρμόζουσα όσο και τον φόβο απέναντι στους φανατικούς τους Ισλάμ.

Η κατάσταση στην Ειδομένη
Στο μεταξύ, σύμφωνα πάλι με την Ύπατη Αρμοστεία, «εκτιμάται ότι βρίσκονται στην Ειδομένη 10.000-12.000 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και 4.000 παιδιά περίπου, που διαμένουν σε σκηνές σε άσχημες συνθήκες σε έναν άτυπο καταυλισμό κοντά στα σύνορα, πολύ κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές. Η πλειοψηφία είναι οικογένειες, πολλές από τις οποίες έχουν μικρά παιδιά. Οι συνθήκες προκαλούν ανησυχία καθώς επιδρούν αρνητικά στην υγεία των ανθρώπων. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να καίνε πλαστικά και σκουπίδια για να ζεσταθούν».
Τις προηγούμενες μέρες μια μεγάλη ομάδα προσφύγων προσπάθησε χωρίς επιτυχία να σπάσει το μπλόκο και να δραπετεύσει προς την ΠΓΔΜ με μωρά στην αγκαλιά, ανάπηρους σε καροτσάκια και ηλικιωμένους ανθρώπους στις πλάτες διασχίζοντας ένα ποτάμι.

Η αλληλεγγύη συνεχίζει να βρίσκει τρόπους έκφρασης
Στην Ελλάδα πάνω από 3.000 άνθρωποι συνυπέγραψαν έκκληση διανοουμένων για υποδοχή των προσφύγων στην Ευρώπη, προτάσσοντας την φιλοξενία και το δικαίωμα ασύλου ενάντια στη βαρβαρότητα.
Η παροχή υπηρεσιών υγειινής, διατροφής, ρουχισμού και στήριξης με κάθε τρόπο είναι διαρκής όπου υπάρχει οργανωμένος ή ανοργάνωτος συνωστισμός προσφύγων και μεταναστών.
Στην Ισπανία χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν ενάντια στους όρους της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Παράλληλα στις 19 Μαρτίου πραγματοποιήθηκαν αντιρατσιστικές διαδηλώσεις σε Λονδίνο, Γλασκώβη και Κάρντιφ της Αγγλίας. Οι διαδηλώσεις έγιναν σε ένδειξη συμπαράστασης σε πρόσφυγες, μετανάστες και μουσουλμάνους που γίνονται το τελευταίο διάστημα στόχος από ΜΜΕ και πολιτικούς που υποδαυλίζουν το μίσος εναντίον τους. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και η Βανέσσα Ρεντγκρέϊβ, γνωστοί δημοσιογράφοι, μέλη του Κοινοβουλίου καθώς και εκπρόσωποι διαφόρων οργανώσεων.

Μιλώντας με νούμερα για την υποδοχή
Τον Σεπτέμβριο του 2015 αποφασίστηκε ότι επιπλέον 120.000 πρόσφυγες θα μετακόμιζαν από την Ελλάδα, την Ουγγαρία και την Ιταλία (ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό σε 160.000) σε διάφορες χώρες της ΕΕ μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Με βάση τα επίσημα όμως στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (4 Φεβρουαρίου 2016), μόνο 279 άνθρωποι είχαν μεταφερθεί από την Ιταλία και 202 από την Ελλάδα, με τη Γαλλία και τη Φινλανδία να κατατάσσονται στους σημαντικότερους αποδέκτες. Και όπως δηλώνουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές του Βruegel «..αν η μετεγκατάσταση συνεχιστεί με αυτόν τον ρυθμό, θα χρειαστούν 47 χρόνια για να μεταφέρουν 39.600 άτομα από την Ιταλία και περισσότερα από 100 χρόνια για να επιτευχθεί η προγραμματισμένη μετεγκατάσταση από την Ελλάδα.»