Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε δις την Ελλάδα μέσα σε μία μέρα (14 Οκτωβρίου 2025) εξετάζοντας υποθέσεις που την αφορούσαν το 2013 και το 2018.
Η πρώτη αφορούσε την προσφυγή ιρανού γκέι πρόσφυγα, ο οποίος ζήτησε άσυλο πρώτα λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού και στη συνέχεια λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος τον Σεπτέμβριο του 2013 και του χορηγήθηκε το καθεστώς του πρόσφυγα. Η υπόθεση αφορούσε τις καταγγελίες του σχετικά με την παρανομία και τις συνθήκες κράτησής του για λίγο περισσότερο από δυόμισι μήνες το 2013 στο αστυνομικό τμήμα του Κολωνού. Ο ιρανός πρόσφυγας διαμαρτυρήθηκε για τον υπερπληθυσμό, την έλλειψη υγιεινής και την κακή διατροφή κατά τη διάρκεια της κράτησής του στο αστυνομικό τμήμα του Κολωνού, το οποίο, όπως ισχυρίστηκε, δεν τηρούσε τις προϋποθέσεις για παρατεταμένη κράτηση. Επίσης ισχυρίστηκε ότι η κράτησή του ήταν αυθαίρετη και ότι η διαδικασία δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας της κράτησής του – εν αναμονή της εξέτασης της αίτησης ασύλου του – ήταν ανεπαρκής. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και αναγνώρισε στον ιρανό το δικαίωμα σε αποτελεσματική αποκατάσταση.
Η δεύτερη αφορούσε τον θάνατο δεκαέξι ανθρώπων στο ναυάγιο του 2018 στο Αγαθονήσι. Σε αυτή την υπόθεση το Λιμενικό Σώμα δεν τους διέσωσε παρά την έγκαιρη, επανειλημμένη και με κάθε δυνατό μέσο ενημέρωση από συγγενή θυμάτων, που βρισκόταν ήδη στη Σάμο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δελτίο τύπου της RSA, τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου 2018, νεαρός πρόσφυγας που διέμενε στην προσφυγική Δομή Σάμου ειδοποίησε αμέσως τις αρχές, μόλις έλαβε μήνυμα από την αδελφή του με τις συντεταγμένες της βάρκας στην οποία επέβαινε μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας τους και πρόσφυγες που βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο βύθισης. Η βάρκα με τους πρόσφυγες τελικά βυθίστηκε και οι επιβάτες παρέμειναν στο νερό για ώρες, χωρίς καμία βοήθεια, μέχρι τον διαδοχικό θάνατο των περισσότερων μέχρι αργά το απόγευμα. Συνολικά πνίγηκαν δεκαέξι άνθρωποι ενώ διασώθηκαν μόλις τρεις. Το Λιμενικό Σώμα αρνήθηκε ότι η ημέρα του συμβάντος ήταν η Παρασκευή 16η Μαρτίου και ισχυρίστηκε ότι συνέβη μία ημέρα αργότερα (Σάββατο 17 Μαρτίου), ημέρα κατά την οποία εντοπίστηκαν οι επιζήσαντες.
Η καταδίκη του Δικαστηρίου αναφέρεται στην παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ (παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή). Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, οι ελληνικές αρχές δεν έπραξαν τα απαραίτητα για να διασώσουν τους ανθρώπους, μολονότι όφειλαν να γνωρίζουν ότι υπήρχε άμεσος κίνδυνος ήδη από τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου, όταν ενημερώθηκαν για το περιστατικό από τον συγγενή των θυμάτων. Το Λιμενικό Σώμα δεν εφάρμοσε κατάλληλο σχέδιο για να εντοπίσει ανθρώπους που είχαν ήδη πέσει στη θάλασσα, και ολοκλήρωσε σύντομα την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης μολονότι οι άνθρωποι δεν είχαν εντοπιστεί, χωρίς μάλιστα να ενημερώσει τον συγγενή τους.
Περαιτέρω, το Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα λόγω της αναποτελεσματικότητας της ποινικής έρευνας του περιστατικού από την Εισαγγελία Ναυτοδικείου Πειραιά, η οποία έθεσε την υπόθεση στο αρχείο. Έκρινε ότι η έρευνα που διεξήχθη από όργανα του Λιμενικού Σώματος (Λιμεναρχείο Σάμου, Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων) δεν ήταν ανεξάρτητη, λόγω της ύπαρξης ιεραρχικών και θεσμικών δεσμών μεταξύ των υπόπτων και των αρμόδιων αρχών. Θεώρησε, δε, ισχυρή ένδειξη έλλειψης ανεξαρτησίας το γεγονός ότι εκδόθηκε δελτίο τύπου του Λιμενικού Σώματος που διέκρινε τις δύο ημερομηνίες των ναυαγίων ενώ εκκρεμούσε ακόμη η έρευνα. Παράλληλα, το ΕΔΔΑ τόνισε κρίσιμες ελλείψεις στην εξέταση του αποδεικτικού υλικού, λόγω της αναιτιολόγητης μη λήψης υπόψη του ηχητικού μηνύματος μίας εκ των θυμάτων προς τις αρχές, αλλά και των σοβαρών πλημμελειών στις ιατροδικαστικές εκθέσεις των θυμάτων.
Η απόφαση ακολουθεί μία σειρά από καταδίκες της χώρας στο Δικαστήριο του Στρασβούργου για παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και για αδυναμία διερεύνησης των περιστατικών στην Εισαγγελία Ναυτοδικείου, από το πολύνεκρο ναυάγιο του Φαρμακονησίου (Safi κατά Ελλάδας) μέχρι τους θανάτους προσφύγων από πυρά λιμενικών στην Ψέριμο (Alkhatib κατά Ελλάδας) και τη Σύμη (Almukhlas κατά Ελλάδας).
