Πρωτοφανής αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, καθώς οι δαπάνες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής αυξάνονται κατακόρυφα
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ανήλθαν σε 2.718 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σημειώνοντας αύξηση 9,4% σε πραγματικούς όρους από το 2023 και την πιο απότομη ετήσια αύξηση τουλάχιστον από το τέλος του ψυχρού πολέμου. Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σε όλες τις περιοχές του κόσμου, με ιδιαίτερα ταχεία αύξηση τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή. Οι πέντε χώρες με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες -οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, η Ρωσία, η Γερμανία και η Ινδία- αντιστοιχούν στο 60% του παγκόσμιου συνόλου, με συνολικές δαπάνες ύψους 1.635 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία που δημοσίευσε σήμερα το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες σημειώνουν την πιο απότομη αύξηση από το τέλος του ψυχρού πολέμου
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν στα 2.718 δισ. δολάρια το 2024, το 10ο έτος συνεχών αυξήσεων. Οι 15 χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες παγκοσμίως το 2024 αύξησαν όλες τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Η παγκόσμια στρατιωτική επιβάρυνση -το μερίδιο του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) που πηγαίνει στις στρατιωτικές δαπάνες- αυξήθηκε στο 2,5% το 2024.
«Πάνω από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024. Καθώς οι κυβερνήσεις δίνουν όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στη στρατιωτική ασφάλεια, συχνά εις βάρος άλλων τομέων του προϋπολογισμού, οι οικονομικές και κοινωνικές μειώσεις λόγω των στρατιωτικών δαπανών θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις κοινωνίες για τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο Xiao Liang, ερευνητής του SIPRI.
Οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες το 2024
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 33η θέση στην παγκόσμια κατάταξη στις στρατιωτικές δαπάνες το 2024 με 8 δισ. δολάρια (7,41 δισ. ευρώ, 923 εκ. ευρώ παραπάνω από το 2023) να πηγαίνουν στις στρατιωτικές δαπάνες και οι οποίες αντιστοιχούν στο 3,13% του ελληνικού ΑΕΠ από 2,5% που ήταν το 2015 και στο 6,58% των συνολικών κρατικών δαπανών.
Οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 11% σε σχέση με το 2023, ενώ από το 2015 έχουν αυξηθεί κατά 45%. Η κατά κεφαλήν δαπάνη για τις Ελληνίδες και τους Έλληνες πολίτες ανέρχεται στα 791,40 δολάρια το 2024, αύξηση 56% από το 2015.
Από τις 46 χώρες στην ευρωπαϊκή ήπειρο η Ελλάδα είναι 8η στις στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό επί του ΑΕΠ της, μετά την Ουκρανία (34,48%), τη Ρωσία (7,05%), την Αρμενία (5,48%), το Αζερμπαϊτζάν (4,99%), την Πολωνία (4,15%), την Εσθονία (3,37%) και τη Λετονία (3,26%).
Η εκτίναξη των ευρωπαϊκών δαπανών αυξάνει το παγκόσμιο σύνολο
Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) αυξήθηκαν κατά 17% σε 693 δισ. δολάρια και ήταν ο κύριος συντελεστής της παγκόσμιας αύξησης το 2024. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να διανύει το τρίτο έτος του, οι στρατιωτικές δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται σε ολόκληρη την ήπειρο, ωθώντας τις ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες πέρα από το επίπεδο που καταγράφηκε στο τέλος του ψυχρού πολέμου. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024, εκτός από τη Μάλτα.
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας εκτιμάται ότι έφτασαν τα 149 δισ. δολάρια το 2024, δηλαδή αύξηση κατά 38% από το 2023 και διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2015. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχούσε στο 7,1% του ρωσικού ΑΕΠ και στο 19% του συνόλου των ρωσικών κρατικών δαπανών. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας αυξήθηκαν κατά 2,9% και έφθασαν τα 64,7 δισεκατομμύρια δολάρια – που αντιστοιχούν στο 43% των ρωσικών δαπανών. Με 34% του ΑΕΠ, η Ουκρανία είχε τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιβάρυνση από κάθε άλλη χώρα το 2024.
«Η Ρωσία αύξησε και πάλι σημαντικά τις στρατιωτικές της δαπάνες, διευρύνοντας το χάσμα δαπανών με την Ουκρανία», δήλωσε ο Diego Lopes da Silva, ερευνητής του SIPRI. «Η Ουκρανία διαθέτει επί του παρόντος όλα τα φορολογικά της έσοδα για τον στρατό της. Σε ένα τόσο στενό δημοσιονομικό χώρο, θα είναι πρόκληση για την Ουκρανία να συνεχίσει να αυξάνει τις στρατιωτικές της δαπάνες».
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 28% και έφθασαν τα 88,5 δισ. δολάρια, καθιστώντας την χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και την τέταρτη μεγαλύτερη στον κόσμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Πολωνίας αυξήθηκαν κατά 31% στα 38 δισ. δολάρια το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 4,2% του ΑΕΠ της Πολωνίας.
«Για πρώτη φορά μετά την επανένωση η Γερμανία έγινε η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στη Δυτική Ευρώπη, γεγονός που οφείλεται στο ειδικό αμυντικό ταμείο ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε το 2022», δήλωσε ο Lorenzo Scarazzato, ερευνητής του SIPRI. «Οι τελευταίες πολιτικές που υιοθετήθηκαν στη Γερμανία και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες υποδηλώνουν ότι η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια περίοδο υψηλών και αυξανόμενων στρατιωτικών δαπανών, η οποία είναι πιθανό να συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον».
Οι στρατιωτικές δαπάνες σε αριθμό ρεκόρ των μελών του ΝΑΤΟ φτάνουν το 2% του ΑΕΠ
Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ αύξησαν τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2024. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των μελών του ΝΑΤΟ ανήλθαν σε 1.506 δισ. δολάρια, ή το 55% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Από τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ, τα 18 δαπάνησαν τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για τον στρατό τους, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του SIPRI, από τα 11 το 2023.
Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 5,7% και έφτασαν τα 997 δισ. δολάρια, που αντιστοιχούν στο 66% των συνολικών δαπανών του ΝΑΤΟ και στο 37% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024. Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού των ΗΠΑ για το 2024 αφιερώθηκε στον εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών δυνατοτήτων και του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ, προκειμένου να διατηρηθεί το στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας και της Κίνας. Τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν συνολικά 454 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το 30% των συνολικών δαπανών της συμμαχίας.
«Αξίζει να πούμε ότι η αύξηση των δαπανών από μόνη της δεν θα μεταφραστεί απαραίτητα σε σημαντικά μεγαλύτερη στρατιωτική ικανότητα ή ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ. Αυτές είναι πολύ πιο πολύπλοκες εργασίες», δήλωσε η Jade Guiberteau Ricard, ερευνήτρια του προγράμματος SIPRI.
Οι στρατιωτικές δαπάνες της Μέσης Ανατολής εκτοξεύονται στα ύψη
Οι στρατιωτικές δαπάνες στη Μέση Ανατολή εκτιμάται ότι έφτασαν τα 243 δισ. δολάρια το 2024, δηλαδή θα αυξηθούν κατά 15% από το 2023 και κατά 19% περισσότερο από ό,τι το 2015.
Οι στρατιωτικές δαπάνες του Ισραήλ εκτινάχθηκαν κατά 65% σε 46,5 δισ. δολάρια το 2024, η πιο απότομη ετήσια αύξηση από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, καθώς συνέχισε να διεξάγει πόλεμο στη Γάζα και κλιμάκωσε τη σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο. Η στρατιωτική του επιβάρυνση αυξήθηκε στο 8,8% του ΑΕΠ, το δεύτερο υψηλότερο στον κόσμο.
Η Κίνα και οι γείτονές της συνεχίζουν τη στρατιωτική ενίσχυση
Η Κίνα, η 2η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο, αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 7% σε 314 δισ. δολάρια, σηματοδοτώντας τρεις δεκαετίες συνεχούς αύξησης. Η Κίνα αντιπροσώπευε το 50% του συνόλου των στρατιωτικών δαπανών στην Ασία και την Ωκεανία, επενδύοντας στον συνεχή εκσυγχρονισμό του στρατού της και στην επέκταση των δυνατοτήτων της στον κυβερνοπόλεμο και του πυρηνικού της οπλοστασίου.
Άλλες αξιοσημείωτες εξελίξεις
Η Σουηδία αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 34% το 2024, στα 12 δισ. δολάρια. Κατά το πρώτο έτος της ένταξής της στο ΝΑΤΟ, η στρατιωτική επιβάρυνση της Σουηδίας έφθασε το 2% του ΑΕΠ.
Η Σαουδική Αραβία ήταν η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στη Μέση Ανατολή το 2024 και η έβδομη μεγαλύτερη παγκοσμίως. Οι στρατιωτικές της δαπάνες σημείωσαν μια μέτρια αύξηση της τάξης του 1,5%, φθάνοντας κατ’ εκτίμηση τα 80,3 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά εξακολουθούν να είναι κατά 20% χαμηλότερες από ό,τι το 2015, όταν τα έσοδα της χώρας από το πετρέλαιο είχαν κορυφωθεί.
Οι στρατιωτικές δαπάνες του Μεξικού αυξήθηκαν κατά 39% σε 16,7 δισ. δολάρια το 2024, κυρίως λόγω της αυξημένης χρηματοδότησης της Εθνικής Φρουράς και του Πολεμικού Ναυτικού, τα οποία συμμετέχουν στη στρατιωτικοποιημένη απάντηση της κυβέρνησης στο οργανωμένο έγκλημα.
Πηγή φωτογραφίας: https://unrwa.photoshelter.com/search/result/I0000oNIUqVERf6c?terms=5O3A5139&
