Στο πλαίσιο του 10ου Διεθνούς Συμποσίου του Παγκόσμιου Κέντρου Ανθρωπιστικών Σπουδών με τίτλο «Ουτοπίες σε κίνηση, μονοπάτια προς ένα διεθνές ανθρώπινο έθνος», σήμερα Κυριακή 11 Μαΐου θα παρουσιαστεί η εργασία «Προς μια ανθρωπιστική πλανητική οικονομία», όπως θα προταθεί από τον οικονομολόγο Γκιγιέρμο Σούλινγκς (Αργεντινή). Ο Σούλινγκς θα μιλήσει για τις διάφορες ουτοπίες που εφαρμόζονται ήδη στην ανθρωπιστική οικονομία, οι οποίες συμβάλλουν σε υπερβατικές αλλαγές στο σημερινό οικονομικό μοντέλο. Το γραφείο του πρακτορείου μας στο Περού μίλησε μαζί του για μια προεπισκόπηση της παρουσίασής του.
Pressenza: Σε τι συνίσταται η πλανητική ανθρωπιστική οικονομία;
Γκιγιέρμο Σούλνιγκς: Εδώ και πολύ καιρό μέλη του διεθνούς ανθρωπιστικού ρεύματος και του Κέντρου Ανθρωπιστικών Μελετών ερευνούν και επεξεργάζονται προτάσεις για την οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου κοινωνίας στο οποίο ο άνθρωπος είναι η κεντρική αξία. Το έχουμε κάνει σε διάφορους τομείς, και η οικονομία είναι ένας από αυτούς. Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε μερικά από τα συμπεράσματα λέγοντας ότι μια ανθρωποκεντρική οικονομία θα είναι μια οικονομία στην οποία ο πλούτος θα διανέμεται πιο δίκαια, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα ζωής όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων, αλλά μέσω ενός τύπου παραγωγικής ανάπτυξης που δεν θα καταστρέφει το περιβάλλον, με κινητήρια δύναμη ένα νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα στο οποίο δεν θα υπάρχει πλέον χώρος για τοκογλυφία και κερδοσκοπία.
Θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για να απαριθμήσω και να εξηγήσω όλες τις προτάσεις εδώ, αλλά θα ήθελα να τονίσω ότι, σε έναν απόλυτα διασυνδεδεμένο κόσμο, οι προτάσεις αυτές δεν μπορούν να σχεδιαστούν για μια απομονωμένη χώρα, αλλά πρέπει απαραίτητα να είναι παγκόσμιες πολιτικές. Οι μετασχηματιστικές οικονομικές πολιτικές πρέπει να έχουν παγκόσμια εμβέλεια για να είναι αποτελεσματικές, διότι τα σημερινά προβλήματα είναι παγκόσμια και η λύση πρέπει επίσης να είναι παγκόσμια, γι’ αυτό και μιλάμε για μια Πλανητική Οικονομία.
Πριν από μερικές δεκαετίες, όταν η διαδικασία της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αποκτούσε δυναμική, οι ανθρωπιστές προτιμούσαν να μιλούν για την ανάγκη της κοσμοποίησης (mundialización), η οποία είχε να κάνει με την ανταλλαγή και την αλληλοσυμπλήρωση. Όλα αυτά ακούγονται σαν ουτοπία, και αυτό δεν είναι κακό γιατί οι ουτοπίες κινητοποιούν τους ανθρώπους, αλλά ας πούμε επίσης ότι είναι μια αναγκαιότητα, γιατί δεν υπάρχει τρόπος να αλλάξει η καταστροφική πορεία της σημερινής οικονομίας χωρίς συμφωνία μεταξύ όλων των πληθυσμών.
Η ουτοπία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη; Με ποιον τρόπο;
Υπάρχουν πολλά σχέδια σε εξέλιξη που συνάδουν απόλυτα με την ανθρωπιστική αντίληψη της οικονομίας, εργατικοί συνεταιρισμοί, κυκλική οικονομία, καθολικό βασικό εισόδημα, οικονομία της αποανάπτυξης, μικτή οικονομία, οικονομία της καλής διαβίωσης, βιώσιμη ανάπτυξη, τράπεζες χωρίς τόκους και τόσα άλλα που προωθούνται από ανθρώπους με μετασχηματιστικό όραμα. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι όλες αυτές οι πρωτοβουλίες θα συγκλίνουν σε ένα παγκόσμιο σχέδιο στο βαθμό που οι πληθυσμοί θα αισθανθούν την ανάγκη να αλλάξουν αυτό το ατομικιστικό, βίαιο, αποκλειστικό και ληστρικό οικονομικό μοντέλο, και αυτό θα γίνει όταν οι κρίσεις που προκαλούνται από αυτό το μοντέλο γίνουν μη διαχειρίσιμες. Διότι η ουτοπία φωλιάζει όχι μόνο στις καρδιές εκείνων που ήδη υλοποιούν εναλλακτικά σχέδια προς το σημερινό σύστημα, αλλά και σε πλατιά τμήματα του πληθυσμού, τα οποία έχουν βγει μαζικά πολλές φορές να διαδηλώσουν για ριζική αλλαγή, και θα το κάνουν όλο και πιο συχνά καθώς τα ψέματα αυτού του απάνθρωπου συστήματος αποκαλύπτονται σε νέες και χειρότερες κρίσεις.
Ποιες είναι οι συνθήκες του σημερινού πλαισίου για αυτή την ουτοπία;
Η ιστορική εξέλιξη δεν είναι γραμμική, υπάρχουν πρόοδοι και πισωγυρίσματα, αλλά μακροπρόθεσμα αυτή η εξέλιξη είναι αμείλικτη. Προς το παρόν, φαίνεται ότι η προέλαση της ακροδεξιάς στον κόσμο δεν είναι το καλύτερο σενάριο για τους οικονομικούς μετασχηματισμούς για τους οποίους μιλάμε, πολύ περισσότερο για μια διεθνή συνεργασία που θα τους προωθούσε. Αλλά αυτό το σημερινό πλαίσιο, το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό συνέπεια της αποτυχίας μιας παγκοσμιοποίησης που, όπως είπαμε προηγουμένως, σχεδιάστηκε προς αποκλειστικό όφελος του συσσωρευμένου και ληστρικού κεφαλαίου, μπορεί να αλλάξει γρήγορα, καθώς οι αντιδραστικές δυνάμεις που εκμεταλλεύτηκαν τη λαϊκή δυσαρέσκεια για να τοποθετηθούν στην εξουσία, όχι μόνο δεν θα καταφέρουν να λύσουν τα προβλήματα των λαών, αλλά θα τα επιδεινώσουν και θα επιταχύνουν την τελική κρίση του συστήματος. Και όταν αυτή η κρίση πλησιάσει, η ουτοπία που φαινόταν να κοιμάται στις καρδιές των ανθρώπων θα βρει περισσότερο χώρο στην επιφάνεια απαιτώντας μια ουσιαστική και οριστική αλλαγή του οικονομικού συστήματος. Εκείνη τη στιγμή θα είναι απαραίτητο να υπάρξουν σαφείς αναφορές σε μετασχηματιστικά σχέδια.
Περισσότερες πληροφορίες για το 10ο Διεθνές Συμπόσιο του Κέντρου Ανθρωπιστικών Μελετών μπορείτε να βρείτε εδώ.
