Ένα βιβλίο της Maria Teresa Messidoro αφιερωμένο στις γυναίκες του Ελ Σαλβαδόρ οι οποίες, από το 1700 έως σήμερα, παλεύουν ενάντια στη βία και την πατριαρχία.

Το βιβλίο Yo soy Teodora. Yo soy Carmen περιλαμβάνει τις ιστορίες των γυναικών του Ελ Σαλβαδόρ και είναι αφιερωμένο στην Beatriz, την 22χρονη που πέθανε στις 8 Οκτωβρίου 2017 αφού είχε ζητήσει από το κράτος του Ελ Σαλβαδόρ να έχει το δικαίωμα να κάνει διακοπή κύησης. Αν και η γυναίκα διέτρεχε τον κίνδυνο να χάσει τη ζωή της εξαιτίας μιας σπάνιας ασθένειας, οι δικαστές την ανάγκασαν να συνεχίσει την εγκυμοσύνη, το βρέφος έζησε λίγες μόνο ώρες και η Beatriz επλήγη από νεφρική νόσο.

Η συγγραφέας, Maria Teresa Messidoro, αφηγείται μια σειρά από ιστορίες με δυστυχώς παρόμοια έκβαση, στις οποίες οι γυναίκες πληρώνουν τη μεταρρύθμιση του Ποινικού Κώδικα του Ελ Σαλβαδόρ, που πραγματοποιήθηκε το 1997 κατά την εποχή της κυβέρνησης του Calderon Sol, η οποία για να ευχαριστήσει τις ομάδες των πολύ συντηρητικών και των ακραίων καθολικών, απαγόρευσε την άμβλωση ακόμη και σε συγκεκριμένες συνθήκες, όπως η παρουσία βιασμού, η βία κατά των ανηλίκων και ο κίνδυνος θανάτου για τη μητέρα, ενώ ακόμη και οι μεταγενέστερες προεδρίες δεν έδειξαν ποτέ το θάρρος να υποστηρίξουν τις εκστρατείες για μια επιτρεπόμενη και ασφαλή άμβλωση.

Σχετικά με το θέμα, η συγγραφέας μας θυμίζει ιδιαίτερα την περίπτωση των λεγόμενων “Las 17”, στις οποίες ανήκουν η Teodora και η Imelda, δύο από τις δεκαεπτά γυναίκες που φυλακίστηκαν για άμβλωση και που κινδυνεύουν να καταδικαστούν σε θάνατο. Επιπλέον, ξεκινώντας από το 2018, η Αρχιεπισκοπή του Σαν Σαλβαδόρ προώθησε μια συλλογή υπογραφών κατά της άμβλωσης που συγκέντρωσε πάνω από είκοσι χιλιάδες υπογραφές, χάρη στην κινητοποίηση των ευαγγελικών εκκλησιών, του πιο συντηρητικού κλήρου και της ολιγαρχίας του Ελ Σαλβαδόρ.

Σε αυτό το πλαίσιο, καθίστανται εύκολα κατανοητές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Agupación Ciudadana για την νομιμοποίηση της άμβλωσης, που ωστόσο κατόρθωσε να απελευθερώσει σαράντα δυο γυναίκες οι οποίες είχαν φυλακιστεί επειδή διέκοψαν την εγκυμοσύνη τους ή επειδή έπρεπε να αντιμετωπίσουν μια μαιευτική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Καθόλου τυχαία η Maria Teresa Messidoro χρησιμοποιεί μια φράση που εκφώνησε ο Άγιος Oscar Romero: Ο νόμος είναι σαν ένα φίδι, πλήττει μονάχα όποιον είναι ξυπόλητος.

Για να καταλάβουμε πόσο εξακολουθεί να είναι επίκαιρη αυτή η πικρή σκέψη του Άγιου Romero, ο οποίος σκοτώθηκε από ομάδες θανάτου στις 24 Μαρτίου 1980, αρκεί να σκεφτούμε την ιστορία της Imelda Cortez, μιας εικοσάχρονης η οποία υπήρξε θύμα κακοποίησης από τον πατριό της, από την ηλικία των 12 ετών. Υπό την απειλή του πατριού, ο οποίος της είχε δηλώσει ότι θα σκότωνε τη μητέρα και τα αδέλφια της, εάν εκείνη κατήγγειλε την κακοποίηση, στο τέλος η Imelda έμεινε έγκυος. «Μην γνωρίζοντας τι να κάνω», είπε, «έτρεξα στην τουαλέτα στην αυλή του μικρού και φτωχικού σπιτιού μας: με φρίκη μου, ανακάλυψα ότι το μικρό μου μωρό κατέληξε καταμεσής των περιττωμάτων. Εκείνοι που έσπευσαν να με βοηθήσουν με πήγαν στο νοσοκομείο, όπου κατηγορήθηκα αμέσως για απόπειρα κακουργηματικής δολοφονίας. Μετά από ένα χρόνο και επτά μήνες στη φυλακή, την περασμένη Δευτέρα ελευθερώθηκα, επειδή ο δικαστής άλλαξε το έγκλημα για το οποίο κατηγορήθηκα, τώρα κρίνομαι ένοχη για παραμέληση και εγκατάλειψη ανηλίκου. Πώς θα είναι η ελευθερία μου;». Ήταν 17 Δεκεμβρίου 2018.

Αναρωτώμενη για το ποια θα είναι η ελευθερία της και εκείνη των γυναικών του Ελ Σαλβαδόρ, δεν είναι μόνο η Imelda, αλλά και η ίδια η Maria Teresa Messidoro, η οποία παραπέμπει το Informe sobre hechos de violencia contra las mujeres (Αναφορά περί περιστατικών βίας έναντι γυναικών) η οποία χρονολογείται από το 2018, αναφέροντας 4028 καταγγελίες για εγκλήματα σεξουαλικής φύσεως έναντι ανηλίκων. Μεταξύ των θυτών, οι πιο συχνοί φαίνονται να είναι σύντροφοι, γνωστοί, φίλοι και κυρίως οι πατριοί. Η έρευνα διαπιστώνει πως δυστυχώς, είναι «φυσικό», να υπάρχει ο κίνδυνος της εγκυμοσύνης καθώς αναφέρονται πολλές περιπτώσεις σεξουαλικών σχέσεων από την ηλικία των εννέα ετών, με άντρες άνω των είκοσι ετών.

Η έρευνα της συγγραφέως δεν περιορίστηκε στη διήγηση της εκμετάλλευσης και της βίας που διαπράχθηκε στην σημερινή εποχή, στις γυναίκες του Ελ Σαλβαδόρ. Επιστρέφοντας στο παρελθόν, δύο ιστορίες είναι πολύ σημαντικές, εκείνη της Carmen, που γεννήθηκε το 1957, και της Gregoria, που χρονολογείται το 1792. Και οι δύο είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης

Θύμα των προκαταλήψεων της φαλλοκρατικής κοινωνίας της εποχής, η Carmen κατά τη διάρκεια της ζωής της υπέστη βία πολλές φορές και έπρεπε να έρθει αντιμέτωπη με την αίσθηση της ενοχής και συχνά με την αδυναμία του να είναι σε θέση να καταγγείλει, υπό τον εκφοβισμό μέσω των συνηθισμένων απειλών καταστολής κατά της οικογένειας και της ατιμωρησίας έναντι του νόμου, που οι διάφοροι άντρες που την κακοποίησαν γνώριζαν.Όσο για τη Gregoria, θύμα της βίας του πατέρα της, κατά απίστευτο τρόπο θεωρήθηκε πως υπήρξε η συγκατάθεση της και μετατράπηκε από θύμα σε συνεργό σε σεξουαλικό έγκλημα. Πολύ λίγα έχουν αλλάξει από το 1792.

Η Maria Teresa Messidoro αναφέρει την αργεντινή Verónica Gago, η οποία ορθώς δηλώνει ότι οι φεμινισμοί “κατάφεραν να αμφισβητήσουν την υποταγή της αναπαραγωγικής εργασίας, τη δίωξη της μεταναστευτικής οικονομίας, την πολιτογράφηση της σεξουαλικής κακοποίησης ως μορφή ελέγχου του επισφαλούς εργατικού δυναμικού, τον περιορισμό στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού ως μέσο υποταγής και αφάνειας, την ποινικοποίηση της άμβλωσης και των πρακτικών ελέγχου των σωμάτων, ειδικά των γυναικών”, αφιερώνοντας το βιβλίο της σε όλες τις Gregoria, Maria, Evelyn, Teodora και Carmen του El Salvador, όλης της Λατινικής Αμερικής, όλου του κόσμου, έτσι ώστε να μην υπάρχει πλέον καμία βία κατά των γυναικών.

Yo Soy Teodora, Yo Soy Carmen Ιστορίες γυναικών του Ελ Σαλβαδόρ

της Maria Teresa Messidoro

Για να το λάβετε και να συνδράμετε στο project των οικιακών συνεργατριών του Ελ Σαλβαδόρ, επικοινωνήστε μέσω του terri.messi@tiscali.it

Μάρτιος 2020

Σελ. 94

Τα σχέδια του εξωφύλλου έχουν αντληθεί από έργα του Anibal Cedrón

Καλλιτεχνική επιμέλεια & σχεδίαση Viola Hajagos

Κριτική του David Lifodi

Μετάφραση από ιταλικά για το ελληνικό γραφείο της Pressenza: Ιωάννα Καραμαλή.