Η παρούσα συνέντευξη γίνεται από το Δίκτυο Νέων για την Υγεία με τον Βίκτορ Πιτσινίνι, συγγραφέα σειράς μελετών γύρω από την ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού. Μεταξύ άλλων έχει γράψει τα εξής: “Σχετικά με την προσοχή”, “Σχετικά με τις καθοδηγούμενες εμπειρίες”, “Εμπειρίες αναγνώρισης”. Είναι επίσης ερευνητής στο Κέντρο Ανθρωπιστικών Μελετών.

 

Rehuno: Βίκτορ, Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει την ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού και σε τι διαφέρει από άλλα ψυχολογικά ρεύματα;
Βίκτορ Πιτσινίνι: Το ρεύμα που είναι γνωστό ως Ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού δημιουργήθηκε από το Σίλο και στη συνέχεια προστέθηκαν και άλλες εισφορές που βασίστηκαν στη διδασκαλία του: www.silo.net.

Μια από τις σημαντικές πτυχές αυτής της ψυχολογίας (ανάμεσα σε πολλά άλλα που μπορούμε να συζητήσουμε κάποια άλλη φορά) είναι η πρόταση να εργαστούμε και να εξερευνήσουμε αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «βαθιά πεδία» της συνείδησης και της ανθρώπινης εσωτερικότητας. Σ’ αυτά τα βαθιά πεδία (που ενίοτε καλούνται «υπερβατικά») συναντώνται οι εμπειρίες που συνδέονται με το νόημα της ζωής, το θάνατο, την υπέρβαση… Και όλες εκείνες οι εμπειρίες που συνδέονται με το «ιερό» που πολλές φορές δεν συνεκτιμώνται ως σημαντικές πτυχές από άλλα παραδοσιακά ρεύματα.

Rehuno: Ποια είναι η κατάσταση της ανθρώπινης συνείδησης από την οπτική γωνία της ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού;
ΒΠ:Τα όσα συμβαίνουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου δείχνουν έναν μια υπερχείλιση της βίας σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δράσης.

Η απουσία αναφορών δημιουργεί αποπροσανατολισμό στα άτομα και στους πληθυσμούς γενικά.

Η κατάσταση του αποπροσανατολισμού και της εσωτερικής αντίφασης που ζουν τα άτομα βιώνεται ως νοητική οδύνη και αυτή η οδύνη μεταφέρεται σε άλλους και ανατροφοδοτείται γεννώντας μια γενική κρίση «νοήματος στη ζωή».

Αυτή η κατάσταση της επιταχυνόμενης αποδόμησης της κοινωνίας και των ατόμων είναι επίσης αντανάκλαση μια επιταχυνόμενης αποδόμησης της ανθρώπινης συνείδησης, και έχει ως συνέπεια μια σπειροειδή αύξηση των προσωπικών κρίσεων και των ψυχοκοινωνικών εκρήξεων που δεν μπορούν να προβλεφθούν ούτε να κατανοηθούν.

Rehuno: Και, πώς μπορεί η ψυχολογία αυτή να βοηθήσει να λυθεί ο αποπροσανατολισμός και η αντίφαση;
ΒΠ: Θέλουμε να επισημάνουμε εδώ την τοποθέτηση που θεωρεί πως αυτή η αίσθηση της «αποδόμησης της ανθρώπινης συνείδησης», αυτή η υφιστάμενη διαδικασία απώλειας αναφορών και μεγάλου αποπροσανατολισμού είναι μέρος μιας εξελικτικής διαδικασίας, όπου η συνείδηση ψάχνει απαντήσεις και αναφορές που δε φαίνεται να συναντά στο υπάρχον σύστημα των πεποιθήσεων.

Είναι η στιγμή της «εσωτερικής αποτυχίας» που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί στην απόγνωση και την αγωνία, σε άλλες οδηγεί σε νέες απόπειρες αλλά διατηρώντας το ίδιο σχήμα απαντήσεων και συνεπώς ξανά στην αποτυχία, και σε κάποιες άλλες ξεκινά ένας βαθύς στοχασμός που ωθεί προς νέους ορίζοντες.

Είναι η εποχή της «απογοητευμένης ψυχής» που τόσο ωραία περιγράφει ο Ορτέγκα ι Γκασέτ.

Ή όπως το περιγράφει ο Γιάσπερς σε ένα από τα έργα του: «Στις οριακές καταστάσεις είτε κάνει την εμφάνισή του το τίποτα, είτε γίνεται αισθητό αυτό που πραγματικά υπάρχει παρά και πάνω από κάθε εφήμερο γήινο ον».

O Βίκτωρ Πιτσινίνι στην κατασκευή μνημείου για τον αργεντινό φιλόσοφο Σίλο, στο Πάρκο Μελέτης και Περισυλλογής La Reja (Αργεντινή).

 

Rehuno: Συγκεκριμένα, ποια είναι η πρόταση για να ξεπεράσουμε την οδύνη και να δώσουμε νόημα στη ζωή;
ΒΠ: Για να σκιαγραφήσουμε μια πρόταση, θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε ποια είναι η προέλευση αυτής της οδυνηρής κατάστασης, και από εκεί να σκεφτούμε μια πιθανή πορεία που μπορούμε να ακολουθήσουμε.

Η ρίζα της ανθρώπινης οδύνης βρίσκεται στο φόβο. Το φόβο της αρρώστιας, το φόβο της φτώχιας, το φόβο της μοναξιάς και το φόβο του θανάτου.

Το να ξεπεράσουμε την οδύνη, να κατανοήσουμε το γεγονός του θανάτου και να φτάσουμε στην υπέρβαση είναι τα θέματα που φωλιάζουν στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής από αρχαιοτάτων χρόνων.

Είναι τα «θεμελιώδη θέματα» της ανθρώπινης ύπαρξης με τα οποία είναι στενά συνδεδεμένο το «νόημα της ζωής».

Καθένας μπορεί να τα αναγνωρίσει ή να τα αποκρύψει. Μπορεί να κάνει χιλιάδες πράγματα για να «αποσπάσει» τη συνείδησή του από αυτά τα βαθιά θέματα, αλλά αυτά θα βρίσκονται πάντα εκεί περιμένοντας, στέλνοντας τα σήματά τους, ζητώντας και αξιώνοντας την προσοχή μας.

Ο άνθρωπος δε θα μπορέσει να απελευθερωθεί από τη βαθιά εσωτερική του οδύνη αν δεν αναλάβει άμεσα και δε διερευνήσει αυτά τα θέματα μέσα του.

Το ξεπέρασμα της νοητικής οδύνης, η κατανόηση του γεγονότος του θανάτου και η δυνατότητα να φτάσουμε στην υπέρβαση, είναι θέματα που πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη από τους επαγγελματίες της Ψυχολογίας που αναλαμβάνουν την πρόκληση να βαθύνουν τη συνεισφορά τους στην ανθρώπινη απελευθέρωση.

Τα ποσοστά του παγκόσμιου πληθυσμού που αισθάνονται στον εαυτό τους αυτήν την «εσωτερική αποδόμηση», που δεν τους επιτρέπει να ζήσουν στις συνθήκες που θα ήθελαν, αυξάνονται αλματωδώς. Οι ατομικές και κοινωνικές ψυχολογικές εκρήξεις αυξάνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Rehuno: Σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο, πώς ερμηνεύεις την τρέχουσα κατάσταση των επαγγελματιών της ψυχολογίας που κάνουν τη δική τους προσπάθεια να βοηθήσουν άλλους;
ΒΠ: Αυτοί οι ίδιοι επαγγελματίες και ερευνητές νιώθουν πότε-πότε να πνίγονται από υπαρξιακά προβλήματα που δεν μπορούν να επεξεργαστούν και να αναλύσουν με βάση τις παραμέτρους και τα σχήματα μέσα στα οποία οι ίδιοι διαμορφώθηκαν.

Όπως λέει ο Σαλβατόρε Πουλλέδα στο έργο του «Ιστορικές Ερμηνείες του Ανθρωπισμού»: «ένας ψυχοθεραπευτής που εκ των προτέρων αρνείται να ακούσει τη φωνή που κραυγάζει ζητώντας νόημα, πώς θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τη μαζική χιονοστιβάδα των νευρώσεων που υπάρχουν στις μέρες μας;»

Rehuno: Η φαρμακολογία έχει επίσης τα όρια της και πολύ κόσμος δυσπιστεί και τη θεωρεί επιχείρηση. Τι γνώμη έχεις;
ΒΠ: Η φαρμακολογία γίνεται όλο και πιο περίπλοκη. Και έτσι σε κάποιες περιπτώσεις βοηθά στην εξέλιξη των θεραπευτικών αγωγών, σε άλλες περιπτώσεις είναι ασαφή τα όρια ανάμεσα στην επιστημονική πρόοδο και την απάνθρωπη κερδοσκοπία των οικονομικών συμφερόντων που τροφοδοτούν τα εργαστήρια που παράγουν τα εν λόγω φάρμακα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει σημασία να ξεκαθαρίσουμε εδώ, είναι ότι γίνεται προσπάθεια να δοθούν απαντήσεις στο ζήτημα της ανθρώπινης οδύνης, με εργαλεία που η κοινωνική εμπειρία αποδεικνύει πως είναι, το λιγότερο, ανεπαρκή.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας της εποχής μας, οι εξηγήσεις που έμοιαζαν επαρκείς πριν κάποιες δεκαετίες δεν αρκούν για να δώσουν απαντήσεις στις σημερινές εσωτερικές ανάγκες.

Αυτός ο τελευταίος αιώνας έχει χαρακτηριστεί από μια θεαματική πρόοδο των επιστημών που εφαρμόζονται στην ύλη και την τεχνολογική εξέλιξη, αλλά αυτή η πρόοδος δε φαίνεται να αντανακλάται στον ίδιο βαθμό στις επιστήμες που μελετούν το εσωτερικό και το άυλο του ανθρώπου, ούτε και στις φιλοσοφικές και ψυχολογικές ιδέες και στη συγκεκριμένη εφαρμογή τους στον τομέα της ψυχοθεραπείας.

Rehuno: Οπότε τι κάνουμε; Ποια θα ήταν τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε σ’ αυτήν την ψυχοκοινωνική κατάστασης της έκτακτης ανάγκης;
ΒΠ: Το πρώτο βήμα πρέπει να το κάνουμε όλοι εκείνοι που ασχολούμαστε με την ψυχολογία και την ανθρώπινη ύπαρξη.

Μετά ναι, θα έρθει η στιγμή, με αφετηρία την εμπειρία μας να προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε αυτήν τη γνώση στην επαγγελματική πρακτική, στη βοήθεια προς τους ασθενείς, στη σχέση με τον κόσμο και στο ακαδημαϊκό περιβάλλον.

Αυτό που εννοούμε είναι η ενσωμάτωση των θεμάτων και των εισφορών που έκανε ο Σίλο στο έργο του Ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού σε σχέση με τις ψυχοθεραπευτικές πρακτικές και την επαγγελματική διαμόρφωση στα ακαδημαϊκά περιβάλλοντα.

Αυτό δε θα μπορέσει να αναδυθεί μονάχα μέσα από θεωρητικές συζητήσεις πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά θα πρέπει να πληρεί μια προηγούμενη απαραίτητη προϋπόθεση: την ίδια την εμπειρία του επαγγελματία στην επαφή του μ’ αυτήν τη «βαθιά ψυχολογία», που στη συνέχεια θα μεταφέρει στην επαγγελματική του δράση στον κόσμο και θ’ ανοίξει έτσι έναν καινούριο ορίζοντα στην πολύτιμη συμβολή του στην απελευθέρωση από την ατομική και την κοινωνική οδύνη.

Χωρίς εμπειρία και χωρίς μια σωστή κατανόηση αυτής της εμπειρίας, κάθε προσπάθεια σ’ αυτό το πεδίο θα βουλιάξει εκ νέου στο έδαφος της προσωπικής ερμηνείας και της θεωρητικής συζήτησης.

Αυτό που λέμε δεν είναι κάτι καινούριο. Ούτε και λέμε ότι δεν έχουν γίνει πρόοδοι, αλλά λέμε πως δεν αρκούν για να ισορροπήσουν την επιτάχυνση της γενικής κρίσης του συστήματος.

Μιλάμε για μια διαδικασία που ήδη διέρχονται οι ψυχολογικές επιστήμες στην προσπάθειά τους να συνοδεύσουν την ανθρώπινη διαδικασία. Και σ’ αυτήν τη διαδικασία, θέλουμε να επισημάνουμε αυτό που καταλαβαίνουμε πως θα ήταν ένα επόμενο αναγκαίο και εξελικτικό βήμα.

Ο Βίκτωρ Πιτσινίνι (τρίτος από αριστερά) μαζί με συναδέλφους ομιλητές από το ρεύμα του Νέου Ανθρωπισμού (από αριστερά Τίτο ντε Κάσας, Χόρχε Πομπέι, Σουζάνα Ελεάνα Τσιαλίνα), στο casa de Mentoza.

 

Rehuno: Θα μπορούσες να αποσαφηνίσεις λίγο παραπάνω πώς είναι και σε τι συνίσταται αυτή η διαδικασία;
ΒΠ: Η δυτική ψυχολογία είναι μια πολύ νέα επιστήμη που βρίσκεται στη φάση των πρώτων ανακαλύψεών της. Ιστορικά μιλώντας, πριν περίπου εκατό χρόνια έκανε την εμφάνισή του αυτό το αποφασιστικό έργο του Σίγκμουντ Φρόυντ «Η ερμηνεία των ονείρων» που είχε εκείνη την εποχή μικρή απήχηση αλλά που κλήθηκε στη συνέχεια να ανοίξει έναν νέο δρόμο στην ψυχολογία και την ψυχοθεραπευτική της εφαρμογή.
Εκεί ξεκινά ένας δρόμος εξερεύνησης στην ψυχολογία του βάθους.

Rehuno: Σχετίζεται με τις μελέτες που ανέπτυξε ο Γιουνγκ στις έρευνές του;
ΒΠ: Ο Γιουνγκ, μετά τη στενή συνεργασία του με το Φρόυντ προσανατολίζει τις έρευνές του προς αυτό που ο ίδιος ονόμασε «αναλυτική ψυχολογία», επισημαίνοντας τις μεροληψίες στις εργασίες των Φρόυντ και Άντλερ, και εμβαθύνοντας στις μελέτες του την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου ψυχισμού.

Τα περισσότερα από διακόσια έργα του, οι θεωρίες του για τα αρχέτυπα και τους ψυχολογικού τύπους είναι πολύ πλούσιες, και αν και είναι δύσκολο να χαρακτηριστούν συνοπτικά, σηματοδοτεί μια αξιοσημείωτη πρόοδο στην εμβάθυνση της ψυχολογίας και τις εφαρμογές της.

Σύγχρονες με αυτές τις μελέτες είναι οι αξιοσημείωτες και επαναστατικές έρευνες του Χούσερλ στον τομέα της Φιλοσοφίας.

Η φαινομενολογία, που χαρακτηρίζεται από τις έννοιες τη «προθετικότητας» και του «νοήματος» της ανθρώπινης συνείδησης, δίνει ώθηση και χρησιμεύει ως βάση για νέες ψυχολογικές παραγωγές.

Αν μιλάμε για τον τομέα της «ψυχολογίας του βάθους» δεν μπορούμε να παραλείψουμε να επισημάνουμε τις εισφορές του Γιάσπερ και επίσης του Μπινσβάνγκερ.

Από τον Λούντβιχ Μπινσβάνγκερ θα ήθελα να ξεχωρίσω τον ακόλουθο συλλογισμό που συνθέτει τη δέσμευσή του με μια ψυχολογία του βάθους: «Οι ασθενείς μας θα ήταν δυστυχισμένοι αν, για να γιατρευτούν, ήταν υποχρεωμένοι να κατανοήσουν τον Ηράκλειτο και τον Χέγκελ. Ωστόσο, κανείς δε θα γιατρευτεί ούτε θα θεραπευτεί στο βαθύτερο κομμάτι του είναι του, αν ο γιατρός δεν καταφέρει να αναζωπυρώσει μέσα του αυτήν τη φλογίτσα της πνευματικότητας που το ξύπνημά της πρέπει να αποκαλύψει την παρουσία της πνοής του πνεύματος».

Ανάμεσα σ’ αυτές τις μελέτες και τις παραγωγές που προσανατολίζονται σε μια ανάλυση των βαθιών εγγραφών της συνείδησης δεν μπορούμε να παραλείψουμε να αναφέρουμε τα εκτενή έργα του Σαρτρ που παράχθηκαν ανάμεσα στο 1938 και το 1960.

Αυτή η διαδικασία δε σταματά και είναι ίσως το1945, με τις εργασίες του Βίκτωρ Φρανκλ δημιουργού της Λογοθεραπείας που συναντά την πιο υψηλή της διάσταση. Στο έργο του ο Φρανκλ τονίζει την πνευματική διάσταση του ανθρώπου και παρατηρεί πως η κύρια ρίζα της οδύνης είναι η έλλειψη «νοήματος». Αυτή η «ψυχοθεραπεία του νοήματος της ζωής» βασίζεται σε μια ενεργή συνείδηση που αναζητά το νόημα, ξεπερνώντας με τον τρόπο αυτό τις επικρατούσες στην κλασική Ψυχολογία μηχανιστικές οπτικές που έθεταν τη συνείδηση ως παθητική.

Rehuno: Αυτές οι νέες ψυχολογικές έννοιες σε ποιο σημείο της ανάπτυξής τους βρίσκονται και ποια πορεία πρέπει να ακολουθήσουν;
ΒΠ: Χρειάζεται να εμβαθύνει κάποιος μέσα του τα θέματα του νοήματος της ζωής, του θανάτου και της υπέρβασης. Χρειάζεται να κατανοηθεί πώς η απουσία απαντήσεων σε αυτά τα θέματα γεννά νοητική οδύνη και προσανατολίζει την ύπαρξη σε κατευθύνσεις που είναι συχνά αντιφατικές για τη συνείδηση, οδηγώντας την σε καταστάσεις υπαρξιακών κρίσεων και αυξανόμενης απογοήτευσης.

Είναι απαραίτητη η ανακάλυψη και η αναγνώριση της ύπαρξης των «βαθιών εσωτερικών χώρων» που καθώς βρίσκονται πέρα από τους συνηθισμένους χώρους, δεν πρέπει να «ερμηνευτούν» ακολουθώντας τα συνηθισμένα ψυχολογικά σχήματα, αλλά πρέπει να «βιωθούν» χωρίς τις προκαταλήψεις του ίδιου του ατόμου ή των τρίτων.

Δεν ξεκινάμε απ’ το μηδέν. Αυτό το νέο βήμα βασίζεται ήδη σε αξιόλογες εισφορές που μπορούν να ερευνηθούν και να αναπτυχθούν.

Στην ιστορική διαδικασία που ήδη αναφέραμε προσθέτουμε σήμερα τις εισφορές που πραγματοποιούνται από το Νέο Ανθρωπισμό ή Οικουμενικό Ανθρωπισμό και αντανακλώνται σε πολλά έργα, αναφέρουμε τρία από αυτά.

Συνεισφορές στη Σκέψη. Όπου ο Σίλο προσεγγίζει τη θεωρία της εικόνας και της τοποθέτησής της στον χώρο αναπαράστασης. Εδώ υπάρχει μια τεράστια εισφορά θεωρητικού και εμπειρικού χαρακτήρα για να κατανοηθεί σε βάθος η λειτουργία της εικόνας ως μέσο μεταφοράς ψυχικών φορτίων και ως δομημένης σύνθεσης της λειτουργίας της συνείδησης και όχι ως απλή φυσική αντανάκλαση αντιλήψεων και/ή αναπαραστάσεων. Εδώ υπάρχει επίσης ανεπτυγμένη η θεωρία του «χώρου αναπαράστασης» ως ενός εσωτερικού χώρου όπου τοποθετούνται αυτές οι αναπαραστάσεις.

Καθοδηγούμενες Εμπειρίες. Οι «καθοδηγούμενες εμπειρίες» αποτελούν μια σειρά ψυχολογικών πρακτικών που παρουσιάζονται με λογοτεχνική μορφή. Αυτές οι πρακτικές έχουν σχεδιαστεί βάσει μιας οπτικής όπου τα περιεχόμενα και τα φαινόμενα της συνείδησης που γεννούν νοητική οδύνη μπορούν να αναπροσανατολίσουν το ψυχικό τους φορτίο και να ξαναενταχθούν αρμονικά στο εσωτερικό τοπίο του ατόμου. Επίσης, πολλές από αυτές τις πρακτικές είναι προσανατολισμένες στο βαθύ στοχασμό σε σχέση με τα θέματα του «νοήματος» της ζωής, του θανάτου και της υπέρβασης, τυπικά θέματα μιας «βαθιάς και υπερβατικής ψυχολογίας».

Σημειώσεις Ψυχολογίας. Σ’ αυτό το τελευταίο σύγγραμμα ο Σίλο περιγράφει και προσεγγίζει άμεσα τα θέματα μιας ψυχολογίας του βάθους. Περιγράφει τις διάφορες διαμορφώσεις και δομές της συνείδησης και εκφράζει τη δυνατότητα εξερεύνησης των βαθιών χώρων της συνείδησης. Σ’ αυτό του το έργο γράφει το εξής: «Το βαθύ (που κάποιο σύγχρονο ψυχολογικό ρεύμα επίσης το αποκάλεσε «ο εαυτός») δεν είναι ακριβώς ένα περιεχόμενο της συνείδησης. Η συνείδηση μπορεί να φτάσει στο «βαθύ» μέσω μιας ειδικής εργασίας εσωτερίκευσης. Σ’ αυτήν την εσωτερίκευση αναδύεται αυτό που είναι πάντα κρυμμένο, σκεπασμένο από το «θόρυβο» της συνείδησης. Σ’ αυτό το «βαθύ» συναντώνται οι εμπειρίες των ιερών χώρων και χρόνων. Με άλλα λόγια, στο «βαθύ» συναντάται η ρίζα κάθε μυστικισμού και κάθε θρησκευτικού συναισθήματος».

Rehuno: Επομένως, συστήνεις τη μελέτη αυτών των έργων για να συνεχίσουμε να προχωράμε;
ΒΠ: Δε θα αρκέσει η μελέτη και η ανάγνωση αυτών των εργασιών για να ανταποκριθούμε σ’ αυτήν την πρόκληση. Θα χρειαστεί επίσης εκείνοι οι επαγγελματίες και ερευνητές της ψυχολογίας να στοχαστούν προσωπικά και να εξερευνήσουν τους δικούς τους βαθείς χώρους έτσι ώστε με αφετηρία τις δικές τους εμπειρίες να μπορέσουν στη συνέχεια να τις ανασυνθέσουν και να τις μεταφράσουν στην επαγγελματική τους πρακτική και στην ακαδημαïκή τους εκπαίδευση.

Μερικά από τα βιβλία του Αργεντίνου φιλόσοφου Σίλο, στα οποία αναφέρεται ο Βίκτωρ Πιτσινίνι.

 

Σύνθεση

  • Ζούμε σε μια εποχή όπου καταρρέουν οι κάθε είδους αναφορές και αυξάνεται ο αποπροσανατολισμός και η βία. Κατ’ αντιστοιχία σε ατομικό επίπεδο η ανθρώπινη συνείδηση αποδομείται και δε βρίσκει ικανοποιητικές απαντήσεις στην «αναζήτησή της για το νόημα».
  • Αυτό το «νόημα» συνδέεται άμεσα με τα θεμελιώδη θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι: το ξεπέρασμα της οδύνης, το πρόβλημα του θανάτου και η δυνατότητα της πνευματικής υπέρβασης.
  • Υπάρχει μια ιστορική διαδικασία, που προάγεται από πολλούς επαγγελματίες και ερευνητές της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας, και που προσπαθεί να ερευνήσει τα βάθη της ανθρώπινης συνείδησης αναζητώντας απαντήσεις για τη νοητική οδύνη. Αυτή η διαδικασία, που είχε μια σημαντική πρόοδο ανάμεσα στο 1900 και το 1950, εξασθένησε τις τελευταίες δεκαετίες.
  • Υπάρχουν πολυάριθμες εισφορές που έχουν γίνει από την Ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού και που μπορούν να βοηθήσουν στην εμβάθυνση αυτών των θεμάτων. Ξεχωρίζουμε για το σκοπό αυτό τα βιβλία: «Συνεισφορές στη Σκέψη», «Οι Καθοδηγούμενες Εμπειρίες» και «Σημειώσεις Ψυχολογίας».
  • Χρειάζεται οι επαγγελματίες της Ψυχολογίας να εμβαθύνουν και να ερευνήσουν αυτά τα θέματα σε αυτού τους ίδιους ούτως ώστε στη συνέχεια να μπορέσουν να μεταφέρουν αυτήν την εμπειρία στη θεραπευτική και ακαδημαϊκή πρακτική τους.
  • Η προσωπική εμπειρία και η επαφή με τους δικούς τους βαθείς χώρους, ακόμη κι αν κάποιες φορές δεν μπορούν να εξηγηθούν με συγκεκριμένους θεωρητικούς όρους, θα κάνουν δυνατή για τους επαγγελματίες και τους ερευνητές της Ψυχολογίας μια βαθύτερη κατανόηση των υπαρξιακών θεμάτων και της απουσίας νοήματος που σήμερα πλημμυρίζει την ανθρώπινη ψυχή.

———
Μετάφραση από τα ισπανικά: Pressenza Athens.