Έχετε ακούσει ποτέ για την Ροζάβα, την ημιαυτόνομη κουρδική περιοχή στη βορειοδυτική Συρία; Πιθανώς όχι, ή ίσως να έχετε δει ένα πρόσφατο άρθρο / επιστολή στον Guardian από συγγενείς Βρετανών που πήγαν για να ενταχθούν στην υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ κουρδική προσπάθεια για τον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους (αρκετοί πέθαναν) και τώρα αντιμετωπίζονται ως τρομοκράτες από τον Βρετανό Υπουργό Εσωτερικών, απειλώντας τους με μεγάλες ποινές φυλάκισης όταν επιστρέψουν.

Ωστόσο, η Ροζάβα (γνωστή και ως «Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας») είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ως ένα από τα πιο δημιουργικά πειράματα της άμεσης δημοκρατίας, του φεντεραλισμού, της συνεργατικής οικονομίας, της ισότητας των φύλων, των ΛΟΑΤ και των πολυεθνοτικών δικαιωμάτων (αν και κυριαρχούν οι Κούρδοι υπάρχουν Άραβες, Ασσύριοι και άλλες μικρότερες εθνοτικές ομάδες – μουσουλμάνοι, εβραίοι και χριστιανοί) που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο, όλα αυτά στη μέση του συριακού πολέμου και τις αποφασισμένες προσπάθειες του Ισλαμικού Κράτους να επεκτείνει το χαλιφάτο του στην επικράτειά τους, για την οποία πολέμησαν με μεγάλη αποφασιστικότητα, έχοντας περίπου 10.000 νεκρούς. Παρά την αναγνώριση του κεντρικού ρόλου τους στην κατάκτηση του Ισλαμικού Κράτους σε τοπικό επίπεδο και της διεθνούς υποστήριξης που έλαβαν, το έργο τους απειλείται από την Τουρκία και δεν είναι καθόλου σαφές ποια θα είναι η στάση της κεντρικής κυβέρνησης της Συρίας μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Και δεν προσκλήθηκαν στη Γενεύη για τις ειρηνευτικές συνομιλίες, καθώς η Τουρκία εναντιώθηκε σε αυτό.

Ίσως είναι ακριβώς η επιτυχία τους στη δημιουργία ενός θύλακα αποκεντρωμένης πολιτικής, ισότητας των φύλων και συνεργατικής και πράσινης οικονομίας που κάνουν εκείνους με αυταρχικές τάσεις να αισθάνονται άβολα. Υπάρχουν περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι που συμμετέχουν σε αυτό το πείραμα.

Ο Ντέιβιντ Γκρέμπερ, Λέκτορας Ανθρωπολογίας στο London School of Economics, επισκέφθηκε την περιοχή πριν από μερικά χρόνια και γράφει άρθρα για τον Guardian, τους New York Times και άλλες δημοσιεύσεις, παρά το γεγονός ότι το έργο αγνοείται σε μεγάλο βαθμό. Με κάποιες εξαιρέσεις, καθώς βασίζονται τώρα την υποστήριξη του βρετανικού συνεταιριστικού κινήματος.

Ο πατέρας του Γκρέμπερ είχε πάει μαζί με πολλούς νέους Ευρωπαίους (όπως ο Τζωρτζ Όργουελ) στην Ισπανία για να πολεμήσουν ενάντια στο φασισμό, καθώς ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος εξελισσόταν και ο Γκρέμπερ βλέπει πολλούς παραλληλισμούς με τους νεαρούς ιδεαλιστές που πήγαν να πολεμήσουν με τους Κούρδους ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Αυτό που είδε ήταν πως ένα κίνημα που κάπως ξεκίνησε από τον μαρξισμό εμπνεύστηκε να αναπτύξει ένα σύστημα πιο παρόμοιο με τον ελευθεριακό σοσιαλισμό, ή τον αναρχισμό, εμπνευσμένο από διάφορες πηγές. Η Ντέμπι Μπούκτσιν (η οποία είναι και πηγή έμπνευσης για την Άντα Κολάου, δημάρχου της Βαρκελώνης) και η φεμινιστική θεωρία και ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν, ηγέτης του PKK που εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στην Τουρκία (καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά μετατράπηκε καθώς η Τουρκία ενδιαφερόταν να γίνει μέλος της ΕΕ), είναι οι βασικές.

«Αποφάσισαν ότι αντί να ζητούν ένα δικό τους κράτος, θέλανε απλώς να καταστήσουν τα σύνορα ασήμαντα και να διαλυθούν τελείως τα κράτη. Και είναι λογικό για τους ανθρώπους σε αυτό το μέρος του κόσμου. Θυμηθείτε ότι οι Κούρδοι είναι ένας πληθυσμός που χωρίζεται μεταξύ του Ιράν, του Ιράκ, της Συρίας και της Τουρκίας. Η ιδέα ότι με κάποιο τρόπο φτιάχνουν μια κυβέρνηση από αυτό φαίνεται απίθανο. Και δίνουν επίσης το μάλλον … ένα σημείο που ακούγεται πολύ, στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι θα πουν, «Λοιπόν, έχουμε καταλάβει σε αυτό το μέρος του κόσμου, το να απαιτείς το δικό σου κράτος είναι βασικά το ίδιο με το να «απαιτώ το δικαίωμα να βασανίζομαι από μυστικούς αστυνομικούς που μιλάνε τη δική μου γλώσσα»». «Δεν είναι τόσο απαίτηση. Έτσι, επανήλθαν σε αυτή την ιδέα της άμεσης δημοκρατίας από τα κάτω προς τα πάνω και την περίπου εξάλειψη των συνόρων ως τον καλύτερο τρόπο που μπορούν να βρουν κάτι σαν το Κουρδιστάν που θα είχε νόημα». Συνέντευξη της Mesopotamia Coop στον Ντέιβιντ Γκρέμπερ.

Η Ροζάβα έχει το δικό της Πανεπιστήμιο: «Οι νέοι στην περιοχή αυτή ήταν ιστορικά αποκλεισμένοι από την τριτοβάθμια εκπαίδευση από το καθεστώς», λέει η Ράνα Κάλαφ, συγγραφέας μιας διατριβής για τους θεσμούς της Ροζάβα. «Αν ήθελαν να σπουδάσουν, έπρεπε να πάνε στο Χαλέπι. Αυτό σήμαινε ότι τα κορίτσια δεν μπορούσαν να σπουδάσουν, επειδή οι οικογένειές τους δεν θα τους επέτρεπαν να μετακινούνται μεταξύ των δύο μερών». Στο τέλος του δεύτερου έτους του, το Πανεπιστήμιο της Ροζάβα είχε 720 φοιτητές και 127 μέλη ΔΕΠ, σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Μασούντ, εκπρόσωπο Τύπου του πανεπιστημίου. «ΜΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΣΥΡΙΑ. Οι άνθρωποι στη Ροζάβα οικοδομούν συλλογικά μια κοινωνία βασισμένη στις αρχές της άμεσης δημοκρατίας, της οικολογίας και της απελευθέρωσης των γυναικών, με τη συνεργασία να διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ανοικοδόμηση της οικονομίας τους. Στο Μπακούρ (η κυρίως κουρδική περιοχή της ανατολικής Τουρκίας) οι άνθρωποι ιδρύουν συνεταιρισμούς μέσα σε ένα παρόμοιο δημοκρατικό μοντέλο, παρά τη συνεχιζόμενη στρατιωτική καταπίεση από το κράτος της Τουρκίας». Mesopotamia Coop

Κάρνι Ρος (30 Σεπτεμβρίου 2015). «Το Δημοκρατικό Πείραμα των Κούρδων». New York Times: «Για έναν πρώην διπλωμάτη όπως εγώ, με μπέρδεψε: έψαχνα για μια ιεραρχία, τον μοναδικό ηγέτη ή σημάδια μιας κυβερνητικής γραμμής, όταν στην πραγματικότητα δεν υπήρχε τίποτα από αυτά. Υπήρχαν μόνο ομάδες. Δεν υπήρχε τίποτα από αυτή την αποπνικτική υπακοή στο κόμμα ή την δουλοπρεπή υποταγή στον «αφέντη» – μια μορφή κυβέρνησης που είναι πολύ εμφανής μόλις από την άλλη πλευρά των συνόρων, με την Τουρκία στα βόρεια και την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση του Ιράκ στα νότια. Η αίσθηση αυτοπεποίθησης των νέων ήταν εντυπωσιακή».

Η Ροζάβα έχει πολλούς κριτές, όπως θα είχε οποιαδήποτε λειτουργική εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό και το μέλλον της σε μια τέτοια ασταθή περιοχή είναι αβέβαιο, αλλά επιδιώκοντας την αλληλεγγύη και παρουσιάζοντας τους ίδιους ως παράδειγμα για το τι μπορεί να επιτευχθεί με μια εξελισσόμενη δέσμευση προς την οικοδόμηση μιας κοινωνίας από τη βάση προς τα πάνω αυξάνουν τις πιθανότητες να εμπνεύσουν άλλα μέρη της συριακής κοινωνίας στη μεταπολεμική προσπάθεια ανοικοδόμησης και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Pressenza Athens