Του Pierre Boquié
Η συνάντηση εκτυλίσσεται χωρίς διαλόγους. Όλη η ένταση βρίσκεται στα βλέμματα που ανταλλάσσονται. Ο ρόλος των ηθοποιών είναι τόσο έξυπνος, ώστε ο θεατής να μπορεί να αντιληφθεί όλη την γκάμα των συναισθημάτων της στιγμής. Αυτό που κυριαρχεί δεν είναι η συντριβή του επικείμενου τέλους τους, αλλά μία εκδοχή ”εκκωφαντικής” ηρεμίας θα έλεγα, σχεδόν σαν ένα συναίσθημα νίκης απέναντι στις αντιξοότητες.
Το πιο δύσκολο για ένα άτομο σε στιγμές κρίσεων, είναι να διατηρήσει πάση θυσία την ακεραιότητά του.
Πολλοί είναι εκείνοι που σκέφτονται ότι, η εξουσία σφετερίζεται από ορισμένους, καθώς αυτή η κρίση της Covid-19 έβγαλε στην επιφάνεια κάτι που όλος ο κόσμος ήταν σε θέση να παρατηρήσει: την αδυναμία ενός συστήματος απέναντι στο κοινό καλό που μπορεί να κλονιστεί ανά πάσα στιγμή από ένα και μόνο μεγάλο γεγονός.
Αντιπροσωπεύουμε συλλογικά την εξουσία σε κάποιους/ες, στους πιο φιλόδοξους ίσως, αλλά τους εξουσιοδοτούμε, ελλείψει ενότητας, κοινών ξεκάθαρων και ταυτοποιημένων στόχων, φτάνοντας ακόμα και μερικές φορές στο διχασμό για την υπεράσπιση συμφερόντων προφανώς αντιφατικά. Ορισμένοι έχουν πιάσει το νόημα του ρητού που λέει «διαίρει και βασίλευε».
Εντυπωσιαζόμουν πάντα από τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ των ιδεών που αναρτώνται δημοσίως, όπως όταν εκφραζόμαστε για παράδειγμα στα κοινωνικά δίκτυα, όπως και των ιδεών που θα εμπιστευτούμε σε μία προσωπική μας συναλλαγή. Σκέφτομαι συχνά ότι θα αρκούσε απλά να αντιστρέψουμε τα πράγματα: κρατώντας για τον εαυτό μας όλον τον θυμό και τη δυστροπία, προσφέροντας στους άλλους τα καλύτερα από τις ευαισθησίες, τις αδυναμίες, την αξιοπρέπεια, τα ερωτηματικά…τον ανθρωπισμό μας, για να το πω πιο απλά. Αυτό θα έσβηνε τις κόντρες και θα προωθούσε την ακρόαση και τον διάλογο. Σε τελική ανάλυση, μόνο μέσω της συναίνεσης θα βρεθούν και θα εφαρμοστούν πολιτικές που θα είναι επωφελείς στο μέγιστο βαθμό.
Το να διατηρήσει καθένας από εμάς την ακεραιότητά του, σημαίνει να επανέλθουμε κοντά στις αρχές μας, σε εκείνο που πιστεύουμε αληθινά. Ας είναι κόντρα στο ρεύμα. Να είμαστε έτοιμοι να χάσουμε τα πάντα για αυτές τις αρχές, εξωτερικά, κοινωνικά, παραμένοντας πιστοί στο ότι, η αληθινή δύναμη είναι η εσωτερική μας δύναμη. Είναι στο χέρι μας να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε ό,τι πολυτιμότερο έχουμε.
Φέρνω στη μνήμη μου, τη σκηνή από μία ταινία που με σημάδεψε βαθύτατα και η οποία κάθε φορά που τη βλέπω μου προκαλεί τα ίδια συναισθήματα. Πρόκειται για μία από τις τελευταίες σεκάνς της ταινίας ”Sophie Scholl, οι τελευταίες μέρες” με σκηνοθέτη τον Marc Rothemund. Διαρκεί το πολύ δύο λεπτά. Τα γεγονότα που μεταφέρονται σε αυτήν την ταινία είναι ακριβέστατα και οι διάλογοι έχουν αντληθεί από προσωπικά αρχεία.
Τρεις νέοι Γερμανοί φοιτητές, καταδικασμένοι με την εσχάτη των ποινών για την κατασκευή αντιναζιστικών φυλλαδίων θα οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα μόλις λίγη ώρα από την έκδοση της δικαστικής απόφασης. Μία δεσμοφύλακας, ιδιαίτερα πονετική στην τραγική μοίρα της κατεστραμμένης ζωής αυτών των νέων που βρίσκονταν στο άνθος της ηλικίας τους, τους επιτρέπει να ιδωθούν για τελευταία φορά, πριν οδηγηθούν – ο καθένας χωριστά – στο θάνατο.
Η συνάντηση εκτυλίσσεται χωρίς διαλόγους. Όλη η ένταση βρίσκεται στα βλέμματα που ανταλλάσσονται. Ο ρόλος των ηθοποιών είναι τόσο έξυπνος, ώστε ο θεατής να μπορεί να αντιληφθεί όλη την γκάμα των συναισθημάτων της στιγμής. Αυτό που κυριαρχεί δεν είναι η συντριβή του επικείμενου τέλους τους, αλλά μία εκδοχή ”εκκωφαντικής” ηρεμίας θα έλεγα, σχεδόν σαν ένα συναίσθημα νίκης απέναντι στις αντιξοότητες. Όχι τις αντιξοότητες του καθεστώτος που τους καταδίκασε, ούτε του καθεστώτος των ανθρώπων που εκτελούν αυτές τις άδικες πράξεις, αλλά σα μία νίκη απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό. Παραμένουν ακόμα άντρες και γυναίκες όρθιοι. Δεν αποποιήθηκαν τις αξίες που θεμελιώνουν τον ανθρωπισμό τους.
Σαν θεατές είναι λογικό πως αναστατωνόμαστε από την τραγικότητα της κατάστασης, από την αδικία που είναι ολοφάνερη, αλλά παρόλα αυτά υπάρχει αυτό το υψηλό αίσθημα, αυτή η ξεκάθαρη κατεύθυνση που σκιαγραφείται, που μας αφήνει εξουθενωμένους αλλά και ευγνώμονες, τη στιγμή που παρελαύνει στα μάτια μας το φινάλε της ταινίας.
Σε δύσκολες στιγμές θυμάμαι αυτές τις ηρωικές συμπεριφορές. Με βοηθούν για να μπορώ να στηρίζομαι σε κάτι, να κρατιέμαι από κάπου, μου δίνουν ένα καλό παράδειγμα. Κάνω λάθη και αυτό συχνά με βασανίζει.
«Οι πόλεμοι παίρνουν σάρκα και οστά στο πνεύμα των ανθρώπων, είναι στο πνεύμα των ανθρώπων που θα πρέπει να καλλιεργηθούν οι άμυνες για την ειρήνη». Διακήρυξη της Ουνέσκο.
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.
