Η ακτιβίστρια Pia Figueroa Edwards, θα είναι καλεσμένη το καλοκαίρι του 2016 στην Ελλάδα για να συζητήσουμε για τη δημιουργία της Pressenza, τη συγγραφική της δραστηριότητα αλλά και την εργασία της με τον κόσμο των ονείρων. Εδώ παίρνουμε μια πρώτη γεύση από τη συνέντευξη που παραχώρησε στη Milena Raboldi, από την οργάνωση Promosaik.

 

 

Μιλήσαμε με την Πία Φιγκερόα Έντουαρντς, ακτιβίστρια για την ειρήνη και τη μη βία από τη Χιλή. Τη ρωτήσαμε για τον ανθρωπισμό, την κοινωνικοπολιτική της δράση, για τη στρατηγική της. Μια σπουδαία γυναίκα, δυνατή και δυναμική. Με πολλούς στόχους για το μέλλον όσον αφορά στη μη βία.

 

Μιλένα Ραμπόλντι: Πώς καταλάβατε ότι ο ανθρωπισμός και ο ειρηνισμός είναι ο δρόμος που έπρεπε να ακολουθήσετε στη ζωή σας;

Πία Φιγκερόα: Ήταν τη δεκαετία του 60, την εποχή του Βιετνάμ, των Μπητλς, του Τσε Γκεβάρα. Ήταν εποχές όπου η αδιαφορία δεν υπήρχε γιατί η δέσμευση παραμόνευε σε κάθε γωνιά. Αυτό που μας κινούσε υπήρχε στο κοινωνικό πνεύμα και μέσα μας, ήταν μια κουλτούρα που κραύγαζε για ελευθερία. Σ’ αυτή τη γεμάτη φωσφορίζοντα χρώματα ατμόσφαιρα ο τρόπος ζωής στον οποίο είχαμε διαμορφωθεί μας φαινόταν πολύ περιορισμένος.

«Η διδασκαλία μου δεν είναι για τους θριαμβευτές, αλλά για εκείνους που φέρνουν την αποτυχία στην καρδιά τους» έλεγε ο Σίλο σε μια μικρή κάρτα που βρήκα κάτω απ’ την πόρτα του σπιτιού μου. Αναγνώρισα στη στιγμή αυτό το συναίσθημα. Τίποτα απ’ όσα είχε να μου προσφέρει το σύστημα δε μου ήταν αρκετό, καιγόμουν από την ανάγκη για ένα καινούριο κόσμο, η αποτυχία των προσδοκιών μου με έφερνε σε μια κατάσταση αναζήτησης και οι επιλογές που μου προσφέρονταν οδηγούσαν από τα ναρκωτικά στην ένοπλη τρομοκρατία, με μια ενδιάμεση στάση στο Κατμαντού, την ψυχανάλυση ή τη θεολογία της απελευθέρωσης.

Σ’ αυτή την ταραγμένη και ριζοσπαστική δεκαετία του ’60, και ενώ ολοκαίνουριες οθόνες τηλεοράσεων μετέδιδαν τα αβαρή βήματα του πρώτου ανθρώπου που πάτησε στο Φεγγάρι, ένας άντρας απλός ντυμένος στα λευκά, από τους πρόποδες του Όρους Ακονκάγκουα έδινε την πρώτη δημόσια ομιλία του μπροστά σε μερικές εκατοντάδες οπαδούς του που συγκεντρώθηκαν για να τον ακούσουν αψηφώντας το δυνατό άνεμο και το χιόνι, αψηφώντας τις πυροβολαρχίες που είχαν επανδρωθεί με συνοριοφύλακες της κυβέρνησης του Ονγκάντα.

Ήταν η ομιλία που έγινε γνωστή ως «Η Θεραπεία της Οδύνης» και που ο Σίλο έδωσε στις 4 Μαΐου 1969, προτείνοντας ένα μη βίαιο τρόπο για να αλλάξουμε τον κόσμο και να ξεπεράσουμε τη δική μας εσωτερική βία. Ανάμεσα σ’ αυτούς που παρακολούθησαν την ομιλία ήταν και ο Αντόνιο Καρβάλιο, ένας Χιλιανός, που δημιούργησε τις πρώτες ομάδες στην πόλη μου και μέσω του οποίου μπόρεσα με ευκολία να ενταχθώ.

Και έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια του Ανθρωπισμού, ενός δρόμου βαθιάς προσωπικής και κοινωνικής αλλαγής που ταξιδεύοντάς τον τις επόμενες δεκαετίες, θα με οδηγούσε στα σύνορα του νου και στα πιο απόμακρα μέρη του πλανήτη μας.

 

ΜΡ: Ποιες είναι οι πιο σημαντικές αρχές της κοινωνικοπολιτικής σας δράσης;

ΠΦ: «Να φέρομαι στους άλλους όπως θέλω να μου φέρονται». Μέσω της εφαρμογής της μη βίας και τη μη διάκρισης κατευθυνόμαστε προς ένα Παγκόσμιο Ανθρώπινο Έθνος.

Όπως είπε ο Σίλο στη Σύνοδο των Βραβευθέντων με το Νόμπελ Ειρήνης: «Όπως όλοι ξέρουμε, τα θέματα της οικολογίας και της προστασίας του περιβάλλοντος απασχολούν ιδιαίτερα τις κοινωνίες μας. Αν και κάποιες κυβερνήσεις και τομείς που εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα αρνούνται τον κίνδυνο που εγκυμονεί η αδιαφορία για το οικοσύστημα, όλοι τελικά αναγκάζονται βαθμιαία να πάρουν μέτρα λόγω της πίεσης του κόσμου που ανησυχεί κάθε μέρα και περισσότερο για την καταστροφή του πλανήτη μας, του σπιτιού μας. Ως και τα παιδιά μας ευαισθητοποιούνται με τους κινδύνους αυτής της κατάστασης. Στα μέσα επικοινωνίας και στα σχολεία δίνεται βαρύτητα σε θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος και όλοι μας –λίγο πολύ- μοιραζόμαστε αυτές τις ανησυχίες.
Δε συμβαίνει το ίδιο, όμως, με το θέμα της βίας. Αυτό που θέλω να πω είναι πως η προστασία της ανθρώπινης ζωής και των πιο βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν έχουν την ίδια γενική και παγκόσμια απήχηση. Φαίνεται πως βρίσκουμε ακόμα ισχυρά επιχειρήματα όταν πρόκειται για τη βία που ασκείται για «αμυντικούς λόγους» ή ακόμη και λόγους «προληπτικής άμυνας» σε πιθανολογούμενες επιθέσεις. Ούτε καν η μαζική καταστροφή άμαχων πληθυσμών μοιάζει να μας προκαλεί φρίκη. Μόνο όταν η βία μπαίνει στην καθημερινή μας ζωή, όταν ακούμε ή γινόμαστε μάρτυρες εγκληματικών πράξεων, μόνο τότε ανησυχούμε. Αλλά και πάλι δεν παύουμε να επαινούμε τα κακά παραδείγματα που δηλητηριάζουν την κοινωνία μας και τα παιδιά μας, ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Είναι σαφές ότι δεν έχει ακόμα εγκατασταθεί στις συνειδήσεις μας ούτε η ιδέα ούτε η ευαισθησία που θα σταθούν ικανές να προκαλέσουν μια βαθιά απέχθεια και ηθική αποστροφή που θα μας απομακρύνουν από τη φρίκη της βίας στις διάφορες εκφάνσεις της.
Από τη δική μας πλευρά, θα καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αναδείξουμε την καίρια σημασία των θεμάτων της Ειρήνης και της Μη Βίας για το κοινωνικό σύνολο και, είναι σίγουρο ότι θα έρθει η μέρα εκείνη που θα υπάρξουν τόσο ατομικές όσο και μαζικές αντιδράσεις. Εκείνη θα είναι η στιγμή μιας ριζικής αλλαγής του κόσμου μας».

 

ΜΡ: Τι σημαίνει για σας, προσωπικά, ο ανθρωπισμός και ο ειρηνισμός;

ΠΦ: Είναι ένα μάθημα για το πώς το είδος μας θα κάνει το απαραίτητο ποιοτικό άλμα για να μπορέσει να ζήσει σε συνθήκες όπου κάθε ανθρώπινη ύπαρξη θα έχει δυνατότητα να εξελιχθεί, χωρίς να χρειάζεται να βιώνει πόνο και οδύνη. Προϋποθέτει μια εξαιρετική τόλμη. Υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό, πιο συναρπαστικό απ’ αυτό;

 

ΜΡ: Πείτε μας αυτό που εσείς θεωρείτε το πιο σημαντικό πράγμα στα βιβλία σας;

ΠΦ: Θα προτιμούσα να σας πω τι έκανε ο κόσμος με το τελευταίο μου βιβλίο, «Σίλο, ο Δάσκαλος της δικής μας Εποχής»: το μετέφρασαν στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά και τα πορτογαλικά, κάποια κομμάτια, μάλιστα, μεταφράστηκαν και στα ουγγρικά, τα τσεχικά και τα ελληνικά. Πέραν του ότι κυκλοφόρησε ως e-pub αλλά και σε άλλες ψηφιακές μορφές, τυπώθηκε, επίσης, μεταφρασμένο στις παραπάνω γλώσσες και, βέβαια, στην πρωτότυπη ισπανική έκδοση. Ο κόσμος οργάνωσε δημόσιες παρουσιάσεις του βιβλίου σε πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, εκθέσεις βιβλίου, θέατρα, αίθουσες τέχνης, κ.λπ. ανάγοντάς το σε μια πραγματική εμπειρία έμπνευσης και χαράς. Προσωπικά, το έχω ήδη παρουσιάσει σε 36 περιστάσεις, που ήταν τελείως διαφορετικές η μία από την άλλη –καθώς καθεμιά ανταποκρινόταν στην κουλτούρα του κάθε τόπου και στις ανάγκες εκείνων που διοργάνωναν την κάθε εκδήλωση. Πρόκειται, επίσης, να πάω στο Μεξικό στο τέλος της χρονιάς και στην Ελλάδα την επόμενη χρονιά για να συναντηθώ με αυτά τα εξαιρετικά άτομα που διαβάζουν για το Σίλο και που θέλουν να μοιραστούν με άλλους το μήνυμά του και τις προτάσεις του.

 

ΜΡ: Γιατί είναι τόσο σημαντικό να γράφετε για να αλλάξετε τον κόσμο;

ΠΦ: Στην πραγματικότητα, δε γράφω μόνο βιβλία ή ερευνητικές εργασίες. Η βασική μου δραστηριότητα είναι να γράφω και να εκδίδω άρθρα για την Pressenza, ένα διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο που επικεντρώνεται στη μη βία, τον αφοπλισμό, τον ανθρωπισμό, τη μη διάκριση και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως κάνουν πολλοί ακόμα εθελοντές σε διάφορες χώρες του κόσμου. Καθημερινά εκφέρουμε τη γνώμη μας γι’ αυτά που συμβαίνουν, προτείνοντας έναν άλλο τρόπο να βλέπουμε τα γεγονότα, αναζητώντας μια στάση ζωής συμφιλιωτική και χωρίς αποκλεισμούς, προτείνοντας μια μη βίαιη διέξοδο απέναντι στις συγκρούσεις του σημερινού κόσμου και στις διάφορες μορφές διάκρισης. Παίρνουμε συνεντεύξεις από τόσους ανθρώπους που μοιράζονται μαζί μας αυτή την καινούρια ευαισθησία και οικοδομούν νέους τρόπους οργάνωσης, κοινωνικά κινήματα και καινούριες πολιτιστικές εκφράσεις, εναλλακτικές πολιτικές και οικονομικές προτάσεις, και με τους οποίους φτιάχνουμε ένα τεράστιο δίκτυο σχέσεων, μια και μοιραζόμαστε το ίδιο ιδανικό για ένα νέο εξανθρωπισμένο ορίζοντα.

Είμαι σίγουρη ότι αν η ανθρωπιστική άποψη διαδιδόταν περισσότερο, θα μπορούσαμε να οικοδομήσουμε ένα καινούριο μέλλον, καθώς θα θεωρούσαμε δυνατή την οργάνωση μιας κοινωνίας με διαφορετικό τρόπο και θα καταλαβαίναμε ότι είμαστε μια μεγάλη πλειοψηφία κόσμου που διεκδικούμε την ισότητα, τον αφοπλισμό, την αμοιβαιότητα και τη διαφάνεια.

 

ΜΡ: Ποια είναι τα 4 πιο σημαντικά πράγματα που θα θέλατε να μεταδώσετε στη νέα γενιά;

ΠΦ: Νομίζω ότι πρέπει να προσέξουμε πολύ τους νέους, εκείνοι είναι το μέλλον που έρχεται. Εκείνοι είναι το καινούριο. Επειδή οι γενιές δε διαδέχονται η μια την άλλη ήρεμα, διαδέχονται η μια την άλλη μέσω σύγκρουσης και διαλεκτικής. Οι αξίες που έχουν καθιερώσει οι προηγούμενες γενιές δεν τους ενδιαφέρουν. Οι γενιές δε διαδέχονται η μια την άλλη ειρηνικά. Αυτό είναι ήδη εμφανές και καθόλου δύσκολο να το καταλάβουμε. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι πως οι νέοι δεν έχουν τις ίδιες αξίες.

Μην εκπλαγείτε αν αυτή τη φορά ισχύσει το αντίστροφο! Ίσως τελικά φανεί ότι οι ενήλικες είναι πολύ επιφανειακοί τη στιγμή που οι νέοι κατακτούν βαθύτερες κατανοήσεις. Οι νέοι άνθρωποι αρχίζουν να έρχονται στο προσκήνιο. Είναι κάτι άλλο, κάτι εξαιρετικό. Εκπληρώνουν τις προσδοκίες μας. Οι άλλοι, οι ενήλικες των 40 και άνω, είχαν την ευκαιρία τους, και τι άλλο έκαναν εκτός απ’ το να τακτοποιηθούν στις ανέσεις τους; Δε φαίνεται να άλλαξαν ουσιαστικά τίποτα. Δεν κάνανε άλλο απ’ το να αποκτήσουν μια άνετη θεσούλα στο σύστημα. Οι νεότεροι ψάχνουν σημεία αναφοράς, όχι στα ΜΜΕ ούτε ανάμεσα στους κοστουμαρισμένους και γραβατωμένους. Αρκεί να συντονιστείς με τους νέους ανθρώπους για να το καταλάβεις. Εδώ στη Χιλή, στην Ισπανία, στην Ελλάδα, στο Χονγκ-Κονγκ, στην Κωνσταντινούπολη, στο Σάο Πάουλο ή στη Νέα Υόρκη.

Οι νέοι εμφανίζονται στη δημόσια σκηνή σε όλη τη γη, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, πολύ δραστήριοι, χαοτικοί, αλλά με καινούρια ορμή, δημιουργικοί, ανυπότακτοι. Είναι παρόντες και σε κίνηση. Τη βλέπουμε ήδη αυτή τη νέα γενιά. Οι νέοι δε θέλουν να συμμετάσχουν σε τίποτα που τους φαίνεται αντιφατικό, δε θέλουν να γίνουν συνένοχοι όλων των αποτρόπαιων πραγμάτων που βλέπουν. Τι πιο φυσικό αν λάβουμε υπόψη μας τις μεγάλες πιέσεις που αντιμετωπίζουν!

Διακρίνουμε την παρουσία μιας νέας γενιάς που βρίσκεται ήδη σε κίνηση πάνω στη σκηνή της ιστορίας και που, αναμφίβολα, δίνει το στίγμα της. Η αδελφοσύνη και η δικαιοσύνη ξαναβρίσκουν τη θέση τους στην καρδιά των νέων. Αυτό συμβαίνει ήδη, και το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να μάθουμε απ’ αυτούς, να τους στηρίξουμε, να τους βοηθήσουμε αν μπορούμε. Θα ήθελα απλά να τους μεταφέρω ελπίδα, χαρά, τη στήριξή μου και την ευγνωμοσύνη μου.

 

ΜΡ: Τι έχετε πετύχει μέχρι τώρα με τη δουλειά σας και ποιοι είναι οι στόχοι σας για το άμεσο μέλλον;

ΠΦ: Ίσως λίγη συνοχή… Προσπαθώ να αισθάνομαι αυτό που πιστεύω ότι είναι σωστό και να κάνω αυτό που πιστεύω ότι είναι σημαντικό, έτσι ώστε να μην υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σ’ αυτό που σκέφτομαι, αισθάνομαι και κάνω. Κι αυτό είναι ήδη υπεραρκετό! Ως προς το άμεσο μέλλον, νιώθω πως κάνω βήματα σ’ αυτή την κατεύθυνση και θα συνεχίσω να προχωρώ, διαδίδοντας τις προτάσεις για ένα κόσμο ειρηνικό και μη βίαιο.